Niszczyciel min Mewa na dzień przed podniesieniem bandery ze skompletowanym wyposażeniem i docelowym uzbrojeniem, w tym systemem OSU-35K i sonarem holowanym KATFISH 180.

14 lutego, przy Nabrzeżu Pomorskim w Gdyni, odbyła się uroczystość pierwszego podniesienia bandery Marynarki Wojennej RP na niszczycielu min ORP Mewa. To trzeci okręt projektu 258, zamykający pierwszą serię tych nowoczesnych jednostek przeciwminowych polskiego projektu i budowy.

Po raz pierwszy banderę na ORP Mewa podniesiono na podstawie rozkazu Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych nr 47. Okręt wszedł w skład 13. Dywizjonu Trałowców im. adm. floty Andrzeja Karwety, będącego w podporządkowaniu 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu im. wadm. Kazimierza Porębskiego, i bazującego w Gdyni. W ogólnodostępnej uroczystości (po krytyce zamkniętego podniesienia bandery na ORP Albatros) uczestniczyli m.in.: dowódca generalny Rodzajów Sił Zbrojnych gen. broni Wiesław Kukuła, inspektor Marynarki Wojennej wadm. Jarosław Ziemiański, a także parlamentarzyści, samorządowcy, władze regionu i przedstawiciele przemysłu stoczniowego. W trakcie ceremonii Jacek Siewiera, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP i szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, przekazał banderę pierwszemu dowódcy okrętu, kmdr. ppor. Bartoszowi Blaszkemu.

❚ O historii Kormoranów II w skrócie

Serię trzech niszczycieli min proj. 258 zbudowało konsorcjum przemysłowe utworzone przez: Remontową Shipbuilding S.A. (lider), Stocznię Marynarki Wojennej S.A. w upadłości likwidacyjnej (od drugiej jednostki PGZ Stocznię Wojenną Sp. z o.o.) i Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A. Produkcję zainicjowano umową ramową na okręt prototypowy, który powstał w wyniku pracy rozwojowej, z opcją na dwie jednostki seryjne, zawartą pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia a konsorcjum 23 września 2013 r. W praktyce program budowy Kormoranów II rozpoczął się dużo wcześniej.

Pod koniec 2007 r. Departament Polityki Zbrojeniowej MON (DPZ) – na podstawie projektów koncepcyjnego i wstępnego 257 Kormoran, opracowanych przez biuro konstrukcyjne Stoczni Marynarki Wojennej – przyjął podstawy merytoryczne programu, czyli Wstępne Założenia Taktyczno-Techniczne dla niszczyciela min (WZTT nr 1/2008 z 20 czerwca 2008 r.). W ślad za tym DPZ wszczął postępowanie DPZ/U/19/BM/R/1.4.38/2008 „Nowoczesny niszczyciel min projektu 258 – kryptonim Kormoran II, Określenie Założeń do Projektowania (OZP) z wykorzystaniem dokumentów wytworzonych w ramach pracy Kormoran”, które ogłoszono 6 maja 2009 r., z preferowanym terminem realizacji do 20 października 2009 r. Celem OZP było wskazanie zmian koniecznych do uwzględnienia w stosunku do proj. 257 wraz z oceną możliwości krajowych ośrodków pod kątem wykonania projektu. Ponadto częścią OZP była Analiza Techniczno-Ekonomiczna, której istotą był wybór materiału konstrukcyjnego okrętu, jak również wskazanie optymalnego, pod względem technicznym i finansowym, wariantu pozyskania niszczyciela min. Miała ona uwzględnić potencjał techniczny i technologiczny ewentualnych wykonawców. Analiza miała być podstawą do opracowania Projektu Technicznego i zakończyć się w I kwartale 2009 r. Zakładano wówczas, że prototyp powstanie w 2012 r.

21 września 2009 r. DPZ zatwierdził protokół z postępowania. Wpłynęły oferty: konsorcjum złożonego z Centrum Techniki Okrętowej S.A. (CTO), Stoczni Marynarki Wojennej S.A. (SMW) i Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Centrum Techniki Morskiej S.A. (CTM); Naval Engineering & Design NED Sp. z o.o. oraz PBP Enamor Sp. z o.o. Zwycięstwo odniosło konsorcjum, które opracowało OZP za 251 500 PLN w terminie do 31 listopada 2009 r. Skład tej grupy mógł zdradzać, że preferowanym materiałem do budowy jednostki będzie paramagnetyczna stal austenityczna, cechująca się bardzo niską przenikalnością magnetyczną oraz nierdzewnością i wysoką granicą plastyczności.

W wyniku analizy rozpatrywano trzy warianty budowy i wyposażenia prototypu, biorąc pod uwagę koszt oraz możliwości krajowego i zagranicznego przemysłu okrętowego: w stoczni krajowej, za granicą oraz kadłuba za granicą z wyposażaniem w Polsce. Do przedstawienia prezentacji swoich możliwości zaproszono potencjalnych producentów, m.in. z: Włoch, Hiszpanii i Niemiec. Jednym z elementów analizy wyboru materiału konstrukcyjnego okrętu były testy wytrzymałościowe przeprowadzone przez polskie ośrodki naukowo-badawcze, polegające na sprawdzeniu odporności na uderzenia mechaniczne i przebijanie różnych materiałów konstrukcyjnych, w tym stali i tworzyw sztucznych (laminatów poliestrowo-szklanych, LPS).

Centralna część zespołu konsol Zintegrowanego Mostka Nawigacyjnego i Nawigacji Taktycznej na seryjnym Kormoranie II.

W wyniku analizy technicznej konsorcjum zaopiniowało pozytywnie stal do budowy kadłuba i nadbudówki okrętu. W rozważaniach skupiono się na dwóch zasadniczych materiałach, oceniając technologie: stali austenitycznej, LPS z usztywnieniami, LPS bez usztywnień i LPS przekładkowego. W wyniku oceny porównawczej wskazano na najkorzystniejsze metody – stal i LPS bez usztywnień, gdzie pierwsza uzyskała przewagę. Wyniki powyższej pracy poddano opiniowaniu oraz ocenie Rady Uzbrojenia MON i zostały one zaakceptowane, stanowiąc jednocześnie wytyczne do dalszego procedowania pozyskania niszczycieli min dla MW RP.

Rok 2010 był stracony dla programu, ponieważ w nim MON nie przewidziało jego finansowania. 27 maja 2011 r. zatwierdzono Założenia Taktyczno-Techniczne nr 2/2010, a 29 lipca tego samego roku Inspektorat Uzbrojenia opublikował zaproszenie w sprawie udzielenia zamówienia na wykonanie pracy rozwojowej „Nowoczesny niszczyciel min Kormoran II”. Zgłosiły się: Remontowa Shipbuilding (RSB), SSR Gryfia S.A., CTM (wspólne z: SR Nauta S.A., SMW i CTO), PBP Enamor i Fr. Lürssen Werft GmbH & Co. KG. Wykonawca miał opracować: koncepcję realizacji projektowania i budowy Kormorana II wraz z harmonogramem zadaniowo-czasowo-finansowym; zmiany do Projektu Wstępnego w zakresie spełnienia ZTT nr 2/2010 w celu wykonania Projektu Technicznego i Projektu Roboczego; a także dokonać zakupu materiałów, urządzeń, uzbrojenia i wyposażenia zgodnych z ZTT nr 2/2010, zbudować prototyp oraz go wyposażyć i uzbroić. W dalszej kolejności chodziło o: opracowanie projektu programu badań i prób, przygotowanie oraz przeprowadzenie wymaganych testów, prób stoczniowych i zdawczo-odbiorczych prototypu na zgodność z ZTT nr 2/2010 z uwzględnieniem Projektu Technicznego i Projektu Roboczego, po czym przekazanie jednostki w pełnej sprawności do eksploatacji, jak również wykonanie Zdawczej Dokumentacji Technicznej.

Po dłuższej przerwie zawiązało się konsorcjum o charakterze otwartym w składzie: RSB (lider), CTM, CTO i SMW. 25 stycznia 2013 r. MON zatwierdziło wniosek akceptujący rozpoczęcie rozmów z powyższą grupą, do której nie przystąpiły już inne podmioty. Umowę miano zawrzeć do końca maja, jednak dopiero w lipcu podpisano protokół uzgodnień, kończący negocjacje określające koszty i harmonogram programu. W ślad za tym, 23 września 2013 r. podpisano wspomnianą umowę ramową.

ORP Kormoran (601) podniósł banderę 28 listopada 2017 r. po czym, rozpoczęto badania eksploatacyjno-wojskowe, które zakończono dopiero w grudniu 2020 r. W ich efekcie na parze okrętów seryjnych wprowadzono szereg zmian, które opisaliśmy szczegółowo w WiT 12/2022. Prototyp kosztował ok. 696 mln PLN.

Czytaj pełną wersję artykułu