11 listopada turecka spółka Baykar poinformowała o podpisaniu umowy z ukraińskimi spółkami Iwczenko-Progress i Motor Sicz na dostawę silników odrzutowych i pomoc w ich integracji. Silniki mają być wykorzystane w prototypach bojowych bezzałogowców w ramach programów MİUS i Akıncı.

Silnik odrzutowy serii AI-25TL. Fot. Iwczenko-Progress.

Stosowną umowę podpisano drugiego dnia targów zbrojeniowych SAHA EXPO Defence & Aerospace (tur. SAHA EXPO Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı), których wystawienniczą część zorganizowano między 10 i 13 listopada w Stambule. Za pomocą mediów społecznościowych poinformowała o tym spółka Baykar. Nie podano o ile silników chodzi, ale biorąc pod uwagę, że program MIUS jest przed etapem budowy prototypów, zapewne chodzi o kilka lub góra kilkanaście turbin. Baykar zamówił dwuprzepływowe silniki odrzutowe typu АI-322F i AI-25TLT. Pierwszy z nich, z dopalaczem (stąd w oznaczeniu F jak forsaż), to wersja rozwojowa silnika AI-222-25F zastosowanego jako napęd rodziny chińskich odrzutowców szkolno-treningowych i szkolno-bojowych L-15 (JL-10), produkowanych przez Hongdu Aviation Industry Group (HAIG). AI-322F ma być przeznaczony do eksportowej wersji L-15B, czyli lekkiego myśliwca wielozadaniowego na bazie L-15. Według spółki Iwczenko-Progress silnik AI-322F dysponuje ciągiem maksymalnym z dopalaniem o sile w przedziale 2500÷4200 kgf i umożliwiać lot z prędkością maksymalną rzędu Ma = 1,6÷2,0, w zależności od konstrukcji samolotu. AI-332F to w zasadzie silnik AI-322 z dopalaczem (potencjalnie także z wektorowaniem ciągu w przypadku dostępności takiej dyszy wylotowej). AI-322F nie jest jeszcze produkowany, a jego rozwój nadal trwa. Natomiast silnik AI-25TLT to wersja silnika AI-25TL skonstruowana przed dekadami jako napęd poddźwiękowego szkolno-treningowego odrzutowca MiG-AT, który przegrał w Rosji rywalizację z Jakiem Jak-130. AI-25TL to silniki o sile ciągu maksymalnego (startowego) 1720 i przelotowego 515 kgf (na wysokości 6 km i prędkości rzędu Ma = 0,483). W przypadku zamówienia spółki Baykar silniki Iwczenko-Progress mają być napędem odrzutowego bezzałogowca Bayraktar MİUS (tur. Muharip İnsansız Uçak Sistemi – bojowy bezzałogowy system powietrzny) – AI-252TLT wersji MİUS-A, a AI-322F naddźwiękowej MİUS-B.

Silnik AI-450S, którego wersją jest AI-450T do BSP. Fot. Iwczenko-Progress.

Powyższe zamówienie nie jest jedynym, jakie spółka Baykar złożyła w firmach Iwczenko-Progress i Motor Sicz (producent silników). Przy tej samej okazji turecka agencja informacyjna Anadolu podała, że spółka Baykar zamówiła w spółce Motor Sicz turbośmigłowy silnik MS-500W-S. Baykar chce zastosować MS-500 jako alternatywny napęd dwusilnikowych BSP Akıncı. Oblot tego bezzałogowca z silnikami MS-500 ma nastąpić w 2022 r. Motor Sicz prócz dostawy samych silników ma też pomóc w ich integracji z płatowcem. Dyrektor generalny firmy Baykar Haluk Bayraktar stwierdził, że MS-500 jest równie nowoczesny co AI-450T, dotąd zamawiany do BSP Akıncı. Taki krok z silnikami MS-500 nie jest do końca jasny. W tureckich mediach pojawiają się wzmianki, że Akıncı nie osiągnie wszystkich konstrukcyjnych parametrów czasoprzestrzennych z silnikami AI-450T. Inne doniesienia mówią, że Akıncı z MS-500 będzie przede wszystkim bezzałogowcem uzbrojonym do misji uderzeniowych (zatem ze zwiększonym udźwigiem). Silniki MS-500W-S, w zależności od wersji, mają moc 950/689÷1050/772 KM/kW, natomiast AI-450 465/347÷495/369 KM/kW. Sięgnięcie po MS-500 może wskazywać na deficyt mocy napędu z AI-450. Turbowałowy MS-500W skonstruowano jak zamiennik silników Pratt & Whitney РW-207K do śmigłowców Ansat i innych o zbliżonej masie startowej (MS-500W był oferowany Polsce do remotoryzacji W-3 Sokół). Po zamachu stanu w Kijowie w 2014 r. i zerwaniu powiązań kooperacyjnych z Rosją Motor Sicz pozostał bez rynku zbytu na MS-500W-S, gdyż Rosja postawiła na rozwój silników Klimowa.

Silnik turbośmigłowy MS-500W-S. Fot. Zinnsoldat/wikipedia.org/CC-BY-SA-4.0.

W tym roku spółka Baykar zamówiła także 30 turbośmigłowych silników AI-450T, które posłużą do wyprodukowania 15 seryjnych bezzałogowców Bayraktar Akıncı. W latach 2018–2020 Baykar zamówił już łącznie 20 AI-450T, które użyto w fazie badawczo-rozwojowej BSP Akıncı. Natomiast wszystkie te zamówienia na ukraińskie silniki wskazuje, że programy rozwoju ich tureckich odpowiedników (m.in. TUSAŞ Motor Sanayii/TUSAŞ Engine Industries turbośmigłowe TEI-PD222 czy odrzutowe TEI-TJ90) są jeszcze dalekie od zakończenia rozwoju i operacyjnej dojrzałości.