Siły rosyjskie kontynuują natarcie na Lisiczańsk i Bachmut. Według coraz bardziej ograniczonych informacji przekazywanych przez stronę ukraińską wciąż trwają walki w rejonie Werchniokamjanki (m.in. o zlokalizowaną tam rafinerię lisiczańską).

Obrońcy mieli powstrzymać siły rosyjskie w rejonie m. Kłynowe i Nowołuhanśke (m.in. odbić szturm w okolicach Elektrociepłowni Wuhłehirśkej) oraz Berestowe i Spirne na drodze Lisiczańsk–Bachmut. Najeźdźcy mieli też zostać odparci w rejonie Pawliwki na zachód od Doniecka oraz Dementijiwki na północ od Charkowa. Rosyjskie artyleria i lotnictwo nieprzerwanie atakują pozycje i zaplecze wojsk ukraińskich wzdłuż całej linii styczności, a także w przygranicznych obszarach obwodu sumskiego. Przeprowadziły również uderzenia rakietowe na Mikołajów oraz w rejonie Odessy i miasta Dniepr. Kolejną dobę celem ostrzału i bombardowań ukraińskich była Wyspa Wężowa. 30 czerwca strona rosyjska potwierdziła, że nocą doszło do wycofania rozmieszczonego tam garnizonu.

Norweski minister obrony Bjørn Arild Gram poinformował o zamiarze przekazania Ukrainie 3 wieloprowadnicowych wyrzutni pocisków rakietowych M270 (wcześniej mają one jednak zostać zmodernizowane w Wielkiej Brytanii) oraz 5 tys. granatów. Z kolei władze Czech podjęły decyzję o przekazaniu Ukrainie dronów rozpoznawczych korygujących ogień artylerii. W ramach nowego brytyjskiego pakietu wsparcia o wartości 1,2 mld dolarów mają się znaleźć zestawy przeciwlotnicze, bezzałogowe statki powietrzne, sprzęt walki radioelektronicznej oraz „tysiące sztuk” wyposażenia osobistego żołnierzy.

Rosjanie kontynuują działania przyspieszające aneksję okupowanych terytoriów. Status i zasady pracy funkcjonariuszy kolaboranckich organów ścigania w obwodzie chersońskim będą regulowane zgodnie z aktami prawnymi, w tym kodeksem karnym, Federacji Rosyjskiej. W Melitopolu okupanci zmuszają mieszkańców miasta do wymiany paszportów na rosyjskie oraz tablic rejestracyjnych na samochodach z ukraińskich na oznaczone „TWR” (Tauryda). W przypadku odmowy grożą wstrzymaniem wypłat świadczeń socjalnych lub wynagrodzenia. Administracja okupacyjna Mariupola stosuje nowe metody zbierania informacji o mieszkańcach pozostających w mieście. W tym celu zainicjowano przyjmowanie wniosków dotyczących otrzymania odszkodowania za mienie zniszczone podczas działań wojennych. Dokument zawiera obowiązkową deklarację, że nieruchomość została uszkodzona w wyniku ostrzału przez Siły Zbrojne Ukrainy. Konieczne jest również wymienienie wszystkich właścicieli lokali mieszkalnych, a także osób w nich zameldowanych, oraz wskazanie miejsca ich aktualnego zamieszkania. Jeżeli osoba składająca wniosek stwierdzi, że posiada kontakt z krewnym który wyjechał na terytorium kontrolowane przez Ukrainę lub za granicę (z wyłączeniem Białorusi i Rosji) są nakłaniane do nawiązania z nimi kontaktu, od czego uzależniana jest wypłata rekompensaty. Procedura ma cechy operacji rosyjskich służb specjalnych dążących do pozyskania nowych informatorów.

Władze okupacyjne doniosły o wznowieniu funkcjonowania portu w Berdiańsku, który opuścił pierwszy statek z ładunkiem 7 tys. ton zboża. Nie sprecyzowano celu podróży jednostki, miała ona udać się do jednego z „zaprzyjaźnionych krajów”. Bezpieczeństwo rejsu zapewniają okręty Floty Czarnomorskiej z bazy marynarki wojennej w Noworosyjsku. Zapas zboża zgromadzonego na zajętym przez Rosjan terytorium miał wynosić 1,5 mln ton, którego większość ma zostać „wyeksportowana”.

Szef rosyjskiego Komitetu Śledczego Aleksandr Bastrykin zaproponował utworzenie „międzynarodowego trybunału ds. zbrodni reżimu kijowskiego w Donbasie i na Ukrainie”. W jego skład mogliby wchodzić przedstawiciele krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, BRICS i Szanghajskiej Organizacji Współpracy. Dodał, że nie ma czasu do stracenia, ponieważ kraje zachodnie aktywnie pracują nad utworzeniem trybunału przeciwko Rosji mającego osądzić uczestników „wojskowej operacji specjalnej”.

Oceniając przebieg konfliktu z Ukrainą, Władimir Putin stwierdził, że wojska rosyjskie osiągają wyznaczone cele. Podkreślił, że nie warto mówić o terminie zakończenia „operacji specjalnej”. Ponownie oskarżył Zachód o podżeganie Ukrainy do prowadzenia agresywnej polityki wobec Rosji i próbę utworzenia trwałego przyczółku destabilizacji w pobliżu rosyjskich granic.

29 czerwca Ukraina podpisała z UE umowę o liberalizacji przewozów transportu drogowego. Dokument, który wszedł w życie następnego dnia, przewiduje m.in. zniesienie obowiązku posiadania zezwoleń dla przewoźników zarówno w przewozach dwustronnych, jak i tranzytowych. Powinno to usprawnić wymianę towarową, co ma szczególne znaczenie dla Ukrainy w warunkach blokady morskiej utrzymującej się od początku rosyjskiej agresji. Umowa została podpisana na jeden rok, z możliwością jej prolongacji.

29 czerwca prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał dekret wprowadzający w życie decyzję Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony (RBNiO) o utworzeniu rejestru osób mających znaczący wpływ na gospodarcze i polityczne życie kraju. Dokument precyzuje zasady wpisywaniu do rejestru osób uznanych za oligarchów, a także oświadczeń o kontakcie z takimi osobami, które będą musieli składać urzędnicy wyższego szczebla. Osobą odpowiedzialną za tworzenie i prowadzenie rejestru ma być sekretarz RBNiO Ołeksij Daniłow.

Autorzy: Sławomir Matuszak, Andrzej Wilk, Piotr Żochowski.

Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.