Śmigłowiec szturmowy Mi-24W w trakcie oblotu po remoncie głównym wykonanym w WZL Nr 1 S.A. w Łodzi.
W 1941 r. na Ukrainie sformowano 131. Samodzielne Warsztaty Lotnicze, które od początku swojego istnienia specjalizowały się w naprawach sprzętu lotniczego. W 1944 r. zostały one podporządkowane Dowództwu 2. Armii WP i rozmieszczone na Majdanku pod Lublinem. W 1945 r. przeniesiono je do Łodzi. Początkowo większość kadry dowódczej oraz inżynieryjno-technicznej stanowili Rosjanie, których w kolejnych latach zastępowali polscy specjaliści. W 1946 r. 131. Samodzielne Warsztaty Lotnicze zostały przemianowane na Jednostkę Wojskową Nr 1519 (Lotnicze Warsztaty Remontowe typu A). W 1947 r. jednostka zmienia nazwę na Lotnicze Warsztaty Nr 1, jej dowódcą zostaje mjr inż. Fabisiak. W tym samym roku jednostka może się poszczycić wyremontowaniem pięćdziesiątego samolotu, którym jest szturmowiec Ił-2.
W 1950 r. w Lotniczych Warsztatach Nr 1 rozpoczynają się remonty samolotów szturmowych Ił-10 oraz silników do nich AM-42.
W 1951 r. rozkazem Ministra Obrony Narodowej Lotnicze Warsztaty Nr 1 zmieniły nazwę na Lotnicze Warsztaty Remontowe Nr 1. W 1957 r. Lotnicze Warsztaty Remontowe Nr 1 zostały przekształcone w Lotnicze Zakłady Remontowe Nr 1 (LZR Nr 1) i podporządkowane bezpośrednio pod Dowództwo Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju. Pierwszym dyrektorem LZR Nr 1 został mjr Jerzy Kalbarczyk.
W tym okresie pracownicy zakładu prowadzali remonty samolotów: Po-2, Junak-3 i Jak-11, realizowano Kontrakt–501 – czyli remont szturmowców Ił-10 dla Indonezji. Po raz pierwszy od momentu rozpoczęcia remontów samolotów w zakładzie przeprowadzono prace modernizacyjne w trakcie procesu remontowego. Modernizacja polegała na przystosowaniu CSS-13 (licencyjnych samolotów Po-2) do celów sanitarnych poprzez obudowanie kabiny pilotów szklaną owiewką oraz wbudowanie w strukturę kadłuba gondoli dla chorego, którą umieszczono zaraz za kabiną pilotów, zamykaną od góry specjalną owiewką.
Przełomowy dla zakładu był 1960 r., kiedy to załoga LZR Nr 1 przystąpiła do remontu śmigłowców. Pierwszym statkiem powietrznym tego typu, którego remont rozpoczęto w LZR Nr 1 był śmigłowiec SM-1 (licencyjna wersja radzieckiego śmigłowca tłokowego Mi-1 produkowana w Polsce w zakładach WSK Świdnik). W związku z przystąpieniem do tego typu prac z początkiem roku grupa pracowników Wydziału Remontu Płatowców wyjeżdża do WSK Świdnik na przeszkolenie w zakresie poznania konstrukcji, procesu produkcji i eksploatacji śmigłowców SM-1. Przeprowadzony przez pracowników Zakładu remont SM-1/300 zakończył się sukcesem, a jego próby w locie wykonali piloci z jednostki wojskowej użytkującej ten typ statku powietrznego. Jednak ilość śmigłowców dostarczonych do łódzkiego zakładu była na tyle mała, że w następnym roku załoga rozpoczęła także remonty silników polskiej produkcji WN-3 stanowiących napęd samolotów TS-8 Bies. Wprowadzenie nowego typu silnika do remontu wiązało się z budową specjalnego stanowiska, tzw. hamowni. Przeprowadzone na nim długotrwałe próby wytrzymałościowe potwierdziły dobrą jakość remontu. Zakończony sukcesem remont silnika WN-3 spowodował, że w 1962 r. do remontu trafiły także TS-8 Bies.
Kolejnym skokiem w technologicznym rozwoju zakładu było podjęcie w 1969 r. prac okresowych na nowym typie statku powietrznego, jakim był śmigłowiec Mi-2 napędzany dwoma silnikami turbinowymi. Prace ukończono w sierpniu 1969 r. i były one związane z przedłużeniem resursu na tym typie śmigłowca. W trakcie trwających prac, Biuro Konstrukcyjne M. Mila w Moskwie, wydłużyło okresy międzyremontowe na silnikach i przekładni głównej ze 100 do 300 godzin. Z tego też względu pierwszy remont wykonany w Łodzi został zakwalifikowany jako przegląd profilaktyczny (remonty główne na tym typie statku powietrznego rozpoczęły się w 1975 r.). W związku z wdrażaniem nowego typu śmigłowca do remontu zaszła konieczność przebudowy stanowiska do prób na uwięzi i przystosowania go także do prób śmigłowca Mi-2. Prace te zostały wykonane w 1971 r. Na początku lat siedemdziesiątych, równolegle z remontami śmigłowców SM-1 i SM-2 (polska wersja rozwojowa tego pierwszego) oraz Mi-2 rozpoczęto remonty lekkich samolotów transportowych typu An-2. W tym samym okresie w zakładzie rozpoczęto prace remontowe sprzętu lotniczego należącego do państw Układu Warszawskiego. W LZR Nr 1 remonty przechodziły śmigłowce Mi-1 i SM-1 różnych wersji oraz samoloty An-2 użytkowane przez lotnictwo wojskowe Czechosłowacji, Bułgarii, NRD i Węgier. Pod koniec lat siedemdziesiątych zaprzestano remontu śmigłowców SM-2, a na początku lat osiemdziesiątych Mi-1 i SM-1.
Pełna wersja artykułu
