Ministerstwo Obrony Rosji otrzymało już połowę z 116 zamówionych samolotów myśliwskich Su-30SM, a łącznie z zamówieniami eksportowymi powstało już ponad 350 różnych odmian tego myśliwca i produkcja trwa nadal. Fot. Irkut

Samolot myśliwski Su-27, będący w służbie od ponad trzydziestu lat, okazał się tak dobrą platformą, że w zmodernizowanych wersjach Su-30 i Su-35 jeszcze przez kilka dziesięcioleci będzie najliczniejszym rosyjskim samolotem bojowym.

Na początku kwietnia bieżącego roku Ministerstwo Obrony Rosji złożyło w korporacji Irkut zamówienie na 36 samolotów myśliwskich Su-30SM. To już szósty kontrakt na Su-30SM w ciągu zaledwie czterech lat, od 23 marca 2012 r.; łącznie opiewają one na 116 myśliwców. Pierwszy Su-30SM dla Sił Powietrzno-Kosmicznych Rosji wystartował 21 września 2012 r. i został przekazany do prób w ośrodku w Achtubinsku. Pierwsze operacyjne myśliwce trafiły do 120. mieszanego pułku lotniczego w Domnie koło Czyty przy granicy z Chinami w listopadzie 2013 r. W październiku 2015 r. Su-30SM trafiły do kolejnej jednostki, 31. pułku lotnictwa myśliwskiego w Millerowo. Lotnictwo Sił Morskich Rosji dostało pierwsze trzy myśliwce Su-30SM 19 lipca 2014 r.; najpierw poszły one do ośrodka szkolenia i przygotowania bojowego w Jejsku, a w grudniu 2014 r. zostały rozmieszczone w bazie Saki na Krymie. Latem bieżącego roku samoloty myśliwskie Su-30SM ma otrzymać rosyjska grupa akrobacyjna „Russkije Witjazi” z Kubinki, obecnie latająca na Su-27.
We wrześniu 2015 r. cztery Su-30SM z Domny zostały przebazowane do Syrii, gdzie służą jako osłona myśliwska rosyjskiej lotniczej grupy bojowej. W Syrii Su-30SM wykonują loty uzbrojone w cztery kierowane pociski rakietowe „powietrze-powietrze” średniego zasięgu R-27R i dwa pociski małego zasięgu R-73.

Su-30 z Irkucka: wyrósł w Indiach, teraz dla Rosji

Wprowadzenie Su-30SM do służby w Siłach Powietrzno-Kosmicznych Rosji przebiega płynnie, zwłaszcza w porównaniu do Su-35S, o którym będzie dalej mowa. Po latach produkcji dla klientów zagranicznych samolot jest tak dobrze dopracowany, że niewielka adaptacja do wymagań rosyjskich i próby przeszły bez problemów. Do dzisiaj Ministerstwo Obrony Rosji otrzymało połowę z zamówionych myśliwców Su-30SM. Gdy wszystkie kontrakty zostaną zrealizowane, Siły Powietrzno-Kosmiczne i lotnictwo Sił Morskich Rosji będą miały 9 eskadr Su-30SM i produkowany w Irkucku samolot stanie się najliczniejszym myśliwcem w Rosji. Jest to o tyle zaskakujący zwrot sytuacji, że oryginalnie samolot ten został zrobiony na eksport i przez dziesięć lat był produkowany wyłącznie dla klientów zagranicznych.
Irkucki Su-30 jest także najbardziej rozpowszechnionym rosyjskim myśliwcem za granicą. W serii kontraktów (pierwszy podpisano 30 listopada 1996 r., a najnowszy – 24 grudnia 2012 r.) łączne zamówienie Sił Powietrznych Indii osiągnęło 272 samoloty myśliwskie Su-30MKI. Do początku 2016 r. Indie otrzymały około 225 samolotów, w tym 50 dostarczonych bezpośrednio z Rosji oraz 175 zmontowanych przez zakład HAL Nasik. Na początku bieżącego roku Ministerstwo Obrony Indii rozpoczęło uzgadnianie kolejnego zamówienia, na jeszcze 40 myśliwców Su-30MKI.
Inni użytkownicy to Malezja, która otrzymała 18 samolotów myśliwskich Su-30MKM w latach 2007-2009 i Algieria, która otrzymała 44 samoloty w wersji Su-30MKI(A) w 2007-2012 (2007-2009 – 28 szt., 2011-2012 – 16 szt.). W kwietniu 2015 r. Algieria zamówiła kolejną partię 14 myśliwców z dostawą w latach 2016-2017. Wreszcie w 2014 r. Kazachstan zamówił cztery samoloty myśliwskie Su-30SM w tej samej konfiguracji, co Rosja; zostały one dostarczone w kwietniu 2015 r. i rozmieszczone w bazie Tałdy-Kurgan. Kazachstan zamierza zakupić jeszcze 50 myśliwców Su-30SM do 2020 r.