Wizja artystyczna samolotu NGF/ANGE (Next Generation Fighter/Avion de Nouvelle Génération), głównego elementu systemu SCAF (Système de combat aérien futur).

Wszystkie realizowane obecnie programy rozwojowe samolotów bojowych tzw. 6. generacji, w tym europejskie, budzą duże zainteresowanie. Po wycofaniu ze służby obecnie używanych maszyn generacji 4/4+, w uzbrojeniu sił powietrznych czołowych państw muszą znaleźć się nowe konstrukcje, odmienne od obecnie dostępnych maszyn, w tym także zaliczanych do 5. generacji. W Europie rozwijane są równolegle dwa projekty związane z samolotami bojowymi nowego pokolenia – francusko-niemiecko-hiszpański SCAF i brytyjsko-włosko-szwedzki Tempest.

Zainicjowana w 2017 r. współpraca Francji i Niemiec związana z opracowaniem nowego samolotu bojowego, mającego w przyszłości zastąpić obecnie używane francuskie Dassault Rafale i niemieckie Eurofightery dała podstawę do dalszych, już bardziej zaawansowanych, prac studyjnych. W 2019 r. do programu dołączyła jako trzeci partner Hiszpania, która już przed 2025 r. będzie musiała wycofać swoje maszyny EF-18A/B Hornet, a w służbie Ejército del Aire pozostaną jedynie EF 2000, czyli Eurofightery.

Idea systemu SCAF zaprezentowana w 2018 r. przez DGA.

Początki programu SCAF

W programie SCAF/FCAS/FSAC (Système de combat aérien futur, Zukünftiges Luftkampf­system, Future Combat Air System, Futuro Sistema Aéreo de Combate – przyszłościowy system walki powietrznej) uczestniczą Dassault Aviation i Airbus Defence & Space (ADS), ale wiodącą jest firma francuska. Jeszcze w 2018 r. upubliczniono wstępne założenia przedsięwzięcia, w tym harmonogram – opracowanie wstępnej koncepcji do 2025 r. i wejście systemu do służby ok. 2040 r. Główne założenie do SCAF to zapewnienie przewagi w powietrzu w obliczu nowych, przyszłościowych zagrożeń. Ze względu na konieczność działania w ramach koalicji wielonarodowych musi być w pełni interoperacyjny z siłami powietrznymi państw NATO. Ma być zdolny do realizacji zarówno misji obrony powietrznej, jak i do wsparcia operacji naziemnych. Ze względu na konieczność działania w środowisku sieciocentrycznym, będzie musiał dysponować najnowocześniejszymi systemami łączności i wymiany danych w czasie rzeczywistym.

W skali makro program zakłada opracowanie systemu uzbrojenia nowej generacji NGWS (Next Generation Weapons System). W jego skład, oprócz samolotu określanego jako myśliwiec nowej generacji NGF (Next Generation Fighter) lub według nomenklatury francuskiej ANGE (Avion de Nouvelle Génération), wejść mają również nowe wielozadaniowe bezzałogowe systemy powietrzne (BSP) klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance) i uderzeniowe BSP o obniżonej wykrywalności.

Planowany system zakłada wykorzystanie podczas działań różnorodnych platform, awioniki, rodzajów uzbrojenia, systemów łączności działających w ramach „chmury walki powietrznej” ACC (Air Combat Cloud), będącej faktycznie tzw. chmurą danych, czyli wirtualną bazą danych. Samoloty NGF będą mogły spełniać rolę punktów dowodzenia i kierować zespołami (rojami – w nomenklaturze francuskiej essaims, angielskiej swarm) zdalnych/bezzałogowych nosicieli uzbrojenia (remote carriers).

Ważnym etapem w rozwoju programu SCAF była prezentacja makiety NGF w czerwcu 2019 r. podczas paryskiego salonu lotniczego le Bourget Salon International de l’Aéronautique et de l’Espace (szerzej w WiT 12/2019). Towarzyszące jej wystąpienia polityków i przedstawicieli stojących na czele zespołów narodowych firm sugerowały, że dokonano już – zgodnie – wszystkich ustaleń niezbędnych na tym etapie przedsięwzięcia. Określono wtedy moment pierwszego lotu demonstratora NGF na 2026 r. W następnych miesiącach pojawiły się jednak rozbieżności pomiędzy partnerami, wynikające głównie z odmiennego stosunku federalnych władz Niemiec do programu, a dotyczących planowanych wersji nowej maszyny, jak również zagadnień dotyczących eksportu. I tak strona francuska jest zainteresowana wersją bazowania lądowego „Air”, wersją morską (pokładową) „Marine”, a także wersją dla lotnictwa strategicznego, zdolną do przenoszenia następcy pocisku ASMP-A – ASN4G. W sferze zainteresowania Niemiec znajduje się z kolei jedynie wersja „Air”. Do tego doszło podejście do realizacji programu, a mianowicie Francuzi kładą nacisk głównie na możliwości planowanego systemu, podczas gdy Niemcy za kluczowy uznają wpływ przedsięwzięcia na rozwój przemysłu, powstanie nowych rozwiązań i technologii oraz uzyskanie efektów ekonomicznych. Starły się również odmienne poglądy na temat sposobu finansowania programu. Z powodów braku porozumienia pomiędzy władzami Francji i Niemiec swoje wątpliwości wobec realności utrzymania przyjętego wcześniej harmonogramu wyraziły pod koniec 2019 r. firmy Dassault Aviation i ADS, przewodzące programowi (patrz WiT 3/2020).