Śmigłowce Mi-24W w polskim lotnictwie wojskowym cz. II. Fot. Bartosz Bera

W ostatniej dekadzie XX wieku 3. Eskadra Śmigłowców Szturmowych wraz z macierzystym 56. PŚB żyła stałym rytmem szkolenia. Nowi piloci zdobywali wyższe szczeble lotniczego wtajemniczenia pomimo wymuszonego przez oszczędności w budżecie obronnym zmniejszenia rocznego limitu godzin do wylatania.

Oprócz szkolenia w pilotowaniu śmigłowców w różnych warunkach w dzień i w nocy trenowano użycie uzbrojenia. Wykorzystywano w tym celu przede wszystkim położony w odległości zaledwie kilkunastu minut lotu poligon artyleryjski koło Torunia (równie bliski poligon w Solcu Kujawskim został w tym czasie zamknięty).

Czas nowych sojuszników

Począwszy od 1990 r. raz do roku ćwiczono loty nad morzem (także na śmigłowcach Mi-2, a w nowym stuleciu także na W-3W), połączone ze strzelaniem z broni lufowej do celu powietrznego (rękawa) holowanego przez samolot An-2. Ćwiczono także loty w terenie górskim. Warto podkreślić, że obydwa rodzaje szkoleń prowadzone są do dziś, choć wycofanie ze służby An-2 uniemożliwiło dalsze prowadzenie szkoleń w strzelaniu z użyciem bojowej amunicji.
W 1995 r. 3. Eskadra Śmigłowców Szturmowych wspierała Straż Graniczną (która nie dysponowała wówczas wystarczającymi siłami lotniczymi) w powietrznym patrolowaniu granic. Na przełomie marca i kwietnia para śmigłowców Mi-24W operując z lotniska w Szymanach nadzorowała granicę północno-wschodnią. Operacja nosiła kryptonim „Uszczelka”. Jesienią klucz Mi-24W uczestniczył w dużych ćwiczeniach świeżo sformowanej 25. Dywizji Kawalerii Powietrznej w Bieszczadach.
Umiejętności inowrocławskich lotników ponownie zostały docenione przez przedstawicieli mediów. W 1999 r. Mi-24W i ich załogi wystąpiły w dokumentalnym filmie o śmigłowcach bojowych „Battle Chopper” dla brytyjskiego kanału Discovery.
W kwietniu 1997 r. klucz śmigłowców Mi-24W wziął udział w ćwiczeniach „Rhino Drawsko 97” po raz pierwszy współpracując z ćwiczącymi w Polsce jednostkami lądowymi i śmigłowcowymi armii holenderskiej. Polskie załogi mogły m.in. zapoznać się ze śmigłowcami szturmowymi AH-64A Apache, dzierżawionymi przez Królewskie Siły Powietrzne Holandii od US Army.
Współpraca międzynarodowa stała się czymś oczywistym od czasu wejścia Polski do NATO w marcu 1999 r. Najczęstszymi partnerami inowrocławskich lotników już w nowym stuleciu byli Holendrzy („Rhino Drawsko”, „Polish Hopper”) oraz Amerykanie („Victory Strike”, „Immediate Response”, „Cannon Cloud”). Polem współpracy nie są wyłącznie poligony. Na początku lipca 1999 r. na lotnisku w Latkowie był demonstrowany śmigłowiec szturmowy Bell AH-1W Super Cobra, oferowany przez koncern Bell Helicopter Textron Siłom Zbrojnym RP. Kilkunastu naszych pilotów miało możliwość odbycia lotów zapoznawczych na tym typie śmigłowca. Kilkanaście dni wcześniej Super Cobra i świeżo wyremontowany Mi-24W nr 731 rywalizowały o względy publiczności podczas Pikniku Lotniczego w Góraszce.
Okazją do kolejnego ciekawego spotkania było międzynarodowe ćwiczenie „Polish Hopper” we wrześniu 2000 r., z udziałem AH-64D Apache i Bo-105 z holenderskiej Taktische Helikopter Groep. Lotnicy holenderscy wspólnie z inowrocławskimi gospodarzami uczestniczyli też w zamkniętym pokazie dla wyższych dowódców Wojsk Lądowych na Cytadeli Warszawskiej. Podczas przelotu do Warszawy doszło do niezamierzonego porównania możliwości działania śmigłowców obydwu państw w zależności od warunków atmosferycznych. Lecąca formacja trzech maszyn (Mi-24W, AH-64D i Bo-105) napotkała bowiem warstwę niskich chmur związanych z frontem atmosferycznym. Pilotowany przez doświadczonych instruktorów ppłk. pil. Arkadiusza Choińskiego i ppłk. pil. Andrzeja Pakuzę polski śmigłowiec bez problemu przebił stosunkowo cienką powłokę chmur i kontynuował lot, podczas gdy związana ograniczeniami swoich wewnętrznych przepisów para holenderska nie mogła sobie pozwolić na taki manewr. Po krótkiej naradzie radiowej Mi-24W odleciał do Warszawy, Holendrzy zaś wylądowali w polu w pobliżu jakiejś wsi i przeczekali niewielki front goszczeni przez zachwyconych mieszkańców. Gdy tylko poprawiła się pogoda, wrócili do Inowrocławia celem dotankowania paliwa, a na Cytadelę dotarli wczesnym popołudniem.
Funkcjonowanie jednostki lotniczej to właściwie ciągły proces szkolenia. Swoje umiejętności doskonalą zarówno młodzi absolwenci tuż po promocji, jak i najbardziej doświadczeni instruktorzy. Nie są od tego zwolnieni nawet dowódcy jednostek. Od lat tradycyjnie wiosną Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej organizowały tzw. zloty dowódców pułków i eskadr, podczas których uczestnicy sprawdzali w praktyce swoje umiejętności lotnicze, a podczas konferencji szkoleniowych wymieniali swoje doświadczenia. Zrozumiałe jednak, że przewagę zyskiwała problematyka związana z eksploatacją samolotów, zwłaszcza odrzutowców. Tendencja ta nasiliła się po wydzieleniu Lotnictwa Wojsk Lądowych ze struktur WLOP. Ostatecznie w 2001 r. w Szefostwie Wojsk Aeromobilnych zrodziła się koncepcja zorganizowania odrębnego kursu wyłącznie dla LWL. Tak więc w majowym Zlocie WLOP wzięli udział tylko najwyżsi dowódcy tej formacji, natomiast dowódcy poszczególnych jednostek, a także ich zastępcy oraz inspektorzy bezpieczeństwa lotów spotkali się w dniach 5-7 czerwca 2001 r. na pierwszym Kursie szkoleniowo-metodycznym kierowniczej kadry LWL – „Zlot LWL 2001”. Gospodarzem Zlotu był 56. PŚB przy współpracy z pobliskim poligonem Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. Program zlotu obejmował m.in. sprawdzian w wykonywaniu zadań bojowych, w tym w atakowaniu obiektów naziemnych, rozpoznaniu i nawigacji po trasie, konferencję teoretyczną, pokaz uzbrojenia jednostek aeromobilnych oraz pokaz działań taktycznych zespołów śmigłowców bojowych. Oczywiście piloci 3. Eskadry Śmigłowców Szturmowych wykorzystali atut „własnego boiska” i w kategorii Mi-24 okazali się najlepsi.