31 sierpnia br., historyczne wystrzelenie pocisku RBS 15 Mk3 z ORP Orkan.

Na przełomie sierpnia i września okręty rakietowe projektu 660M OORP Piorun i Orkan wykonały strzelania z użyciem pocisków kierowanych RBS 15 Mk3. Było to pierwsze takie przedsięwzięcie z udziałem jednostek tego typu. To jedyne polskie okręty uzbrojone w ten system rakietowy.

30 sierpnia pięć okrętów Marynarki Wojennej RP, wchodzących w skład 3. Flotylli Okrętów z Gdyni, rozpoczęło działania na poligonie rakietowym Test och evaluering provplatser koło Härnösand
na Zatoce Botnickiej, należącym do FMV (Försvarets materielverk, Administracja Zaopatrywania Sił Zbrojnych Królestwa Szwecji). Oprócz wspomnianych na wstępie Orkanów, na północny Bałtyk wyruszyły: fregata rakietowa ORP Gen. K. Pułaski typu O. H. Perry, okręt ratowniczy ORP Lech proj. 570M i zbiornikowiec ORP Bałtyk typu ZP-1200.

Sekwencja odpalenia pocisku z ORP Piorun. Nie wiadomo, czy cele były wskazywane przez źródło zewnętrzne (samolot, okręt), czy też załogi znały koordynaty tarcz, do których strzelano.

Zespół ten udał się tam, aby Orkan i Piorun mogły wykonać pierwsze w historii polskich sił morskich strzelania pociskami przeciwokrętowymi z możliwością rażenia celów lądowych w pasie wybrzeża Saab/Diehl Defence RBS 15 Mk3. Ze względu na zasięg tego uzbrojenia, w Polsce nie ma poligonu odpowiednio zlokalizowanego i wyposażonego do pełnego przetestowania możliwości bojowych RBS-ów 15 Mk3.

Okręty proj. 660M mogą przenosić do ośmiu pocisków (po dwa na czterech stelażach), choć typową jednostką ognia są cztery rakiety. Na ćwiczenie każdy z Orkanów zabrał dwa pojemniki transportowo-startowe z pociskami, użyto tych ustawionych na rufowych, prawoburtowych stelażach.

Pierwszy strzelał 31 sierpnia ORP Orkan. Celem była tarcza ustawiona na morzu w odległości ok. 150 km. Prawdopodobnie użyto pocisku bojowego. Nazajutrz do akcji wszedł
ORP Piorun. W tym przypadku scenariusz był bardziej złożony. Na akwenie poligonu rozlokowano trzy tarcze. Załoga okrętu dokonała wyboru właściwego celu, a po odpaleniu RBS-a
śledziła jego lot po zaplanowanej trasie, dzięki aparaturze telemetrycznej zainstalowanej w pocisku. Niestety, Ministerstwo Obrony Narodowej nie udzieliło odpowiedzi na nasze pytania o szczegóły przedsięwzięcia, stąd wiedza na ten temat jest fragmentaryczna.

Głównym celem ćwiczenia było sprawdzenie zdolności rażenia pocisków RBS 15 Mk3 na dużych odległościach i zgranie załóg OORP Orkan i Piorun. Strzelania obserwowali m.in.: szef Zarządu Uzbrojenia Inspektoratu Marynarki Wojennej kadm. Krzysztof Zdonek, dowódca 3. Flotylli Okrętów kadm. Mirosław Jurkowlaniec, dowódca Dywizjonu Okrętów Bojowych kmdr Radosław Hurbańczuk i delegacja oficerów Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych.

RBS-15 w Polsce

W 2001 r. ruszył program Żeglarek dotyczący modernizacji trzech okrętów rakietowych proj. 660M, którego jednym z zasadniczych elementów było dozbrojenie tych jednostek w pociski przeciwokrętowe. Weszły one do służby w 1992, 1994 i 1995 r. Kontrakt na zakup partii 36 rakiet (w tym dwóch w wariancie telemetrycznym) za 110 mln EUR, podpisano 16 października 2006 r. pomiędzy konsorcjum firm Bumar Sp. z o.o. i Zakłady Metalowe MESKO S.A., reprezentujących Saab Dynamics AB a Ministerstwem Obrony Narodowej. Ze względów formalnych kontraktowi towarzyszyła umowa kompensacyjna zawarta z Ministerstwem Gospodarki o wartości 127,3 mln EUR, m.in. w ramach której MW RP otrzymała osiem „przejściowych” pocisków RBS 15 Mk II, stanowiących jednostkę ognia dwóch Orkanów. Pochodziły one z nadwyżek sprzętowych szwedzkiej floty. Obecnie nie są już użytkowane.

Dostawy właściwych rakiet rozpoczęto z opóźnieniem spowodowanym czynnikami zewnętrznymi. A konkretnie problemami z dostawą odbiorników GPS Rockwell Collins NavStrike, którą negocjował samodzielnie polski resort obrony. W marcu 2011 r. do Polski trafiły dwa pierwsze pociski. Do grudnia tego samego roku dotarło kolejnych dziesięć. Następne pojawiły się w trzech transzach: osiem w maju 2012 r., sześć w czerwcu 2012 r. i dziesięć w lipcu 2012 r. Są one składowane w Zespole Technicznym Komendy Portu Wojennego Gdynia w Demptowie (do końca 2011 r. Baza Techniczna MW). Z kolei w sierpniu 2010 r. Saab przekazał stronie polskiej komplety systemów MEPS (Mission Planning Engagement System) do trójki Orkanów. Ich montażu do-
konała gdańska stocznia Remontowa Shipbuilding S.A. Za ich integrację z systemem zarządzania walką Thales TACTICOS, testy i weryfikację całości systemu odpowiadał Saab. Pierwszy załadunek ćwiczebny pojemnika gabarytowo-masowego, imitującego prawdziwy kontener z rakietą (Training Canister with Missile Mass, Type 3), odbył się w Porcie Wojennym w Gdyni 30 października 2013 r. na ORP Piorun.

Historia modernizacji trzech Orkanów to kolejny program związany z MW RP, który ciągnął się latami. Dozbrojenie w pociski przeciwokrętowe RBS 15 Mk3 z możliwością ataku na nieruchome cele lądowe miało zakończyć się w terminie do 30 listopada 2013 r., co niestety się nie udało.