Zaloguj

40 lat służby śmigłowców Black Hawk

UH-60L startuja z podwieszonymi haubicami kal. 105 mm, podczas cwiczen  w Fort Drum w stanie Nowy Jork, 18 lipca 2012 r. Fot. US Army

UH-60L startuja z podwieszonymi haubicami kal. 105 mm, podczas cwiczen w Fort Drum w stanie Nowy Jork, 18 lipca 2012 r. Fot. US Army

31 października 1978 r. śmigłowce Sikorsky UH-60A Black Hawk rozpoczęły wchodzić do służby w lotnictwie armii Stanów Zjednoczonych. Od 40 lat śmigłowce te pełnią rolę podstawowej średniej platformy transportowej, ewakuacji medycznej, poszukiwawczo-ratowniczej oraz specjalnego przeznaczenia w amerykańskiej armii. Dzięki kolejnym modernizacjom Black Hawki mają pozostać w służbie przynajmniej do 2050 r.

Obecnie na świecie jest użytkowanych około 4 tys. śmigłowców z rodziny H-60. W tej liczbie ok. 1200 egzemplarzy to Black Hawki w najnowszej wersji, czyli H-60M. Największym użytkownikiem Black Hawków jest lotnictwo armii Stanów Zjednoczonych, które posiada ok. 2150 egzemplarzy w różnych wersjach. W armii amerykańskiej śmigłowce Black Hawk wylatały już ponad 10 milionów godzin.
Pod koniec lat 60. ubiegłego wieku armia Stanów Zjednoczonych sformułowała wstępne wymagania dla nowego śmigłowca, który miał zastąpić śmigłowce wielozadaniowe typu UH-1 Iroquois. Rozpoczęto program nazwany UTTAS (Utility Tactical Transport Aircraft System), czyli „system wielozadaniowego, taktycznego transportu powietrznego”. Równocześnie armia zainicjowała program budowy nowego silnika turbowałowego, dzięki któremu wdrożono rodzinę nowych jednostek napędowych typu General Electric T700. W styczniu 1972 r. armia zwróciła się z prośbą o oferty w przetargu UTTAS. Opracowana na bazie doświadczeń wojny w Wietnamie specyfikacja zakładała, że nowy śmigłowiec musi charakteryzować się dużą niezawodnością, odpornością na ostrzał z broni małokalibrowej oraz łatwiejszą i tańszą eksploatacją. Zakładano, że będzie miał dwa silniki, podwojone systemy hydrauliczne, elektryczne i sterowania, system paliwowy z określoną odpornością na ostrzał z broni małokalibrowej oraz uderzenie o ziemię podczas lądowania awaryjnego, przekładnię zdolną do półgodzinnej pracy po wycieku oleju, kabinę zdolną do przetrwania lądowania awaryjnego, opancerzone fotele załogi i pasażerów, podwozie kołowe z olejowymi amortyzatorami oraz cichsze i wytrzymalsze wirniki.
Śmigłowiec miał mieć czteroosobową załogę i kabinę pasażerską mieszczącą jedenastu w pełni wyposażonych żołnierzy. Osiągi nowego śmigłowca obejmowały: prędkość przelotową min. 272 km/h, prędkość wznoszenia pionowego min. 137 m/min, możliwość wykonania zawisu na wysokości 1220 m przy temperaturze powietrza rzędu +35 °C, a długotrwałość lotu z pełnym obciążeniem miała wynosić 2,3 godziny. Jednym z głównych wymagań programu UTTAS była możliwość załadunku śmigłowca na pokład samolotów transportowych typu C-141 Starlifter czy C-5 Galaxy bez skomplikowanego demontażu. Zdeterminowało to wymiary śmigłowca (szczególnie wysokość) oraz wymusiło zastosowanie składanego wirnika głównego, ogona i podwozia z możliwością kompresji (obniżania).
Do przetargu przystąpili dwaj oferenci: Sikorsky z prototypem YUH-60A (Model S-70) oraz Boeing-Vertol z YUH-61A (Model 179). Na polecenie armii w obydwu prototypach zastosowano silniki General Electric T700-GE-700 o mocy maksymalnej 1622 shp (1216 kW). Sikorsky zbudował cztery prototypy YUH-60A, z których pierwszy został oblatany 17 października 1974 r. W marcu 1976 r. trzy YUH-60A zostały dostarczone armii, a czwarty prototyp Sikorsky przeznaczył do własnych testów.
23 grudnia 1976 r. Sikorsky został ogłoszony zwycięzcą w programie UTTAS otrzymując kontrakt na rozpoczęcie produkcji małoliczbowej UH-60A. Nowy śmigłowiec wkrótce otrzymał nazwę własną – Black Hawk. Pierwszy egzemplarz UH-60A został przekazany armii 31 października 1978 r. W czerwcu 1979 r. śmigłowce UH-60A znalazły się na wyposażeniu brygady lotniczej 101st Combat Aviation Brigade (CAB) należącej do dywizji powietrzno-desantowej 101st Airborne Dyvision.
W konfiguracji pasażerskiej (układ siedzeń 3-4-4) UH-60A był zdolny do transportu 11 w pełni wyposażonych żołnierzy. W konfiguracji ewakuacji medycznej, po wymontowaniu ośmiu siedzeń pasażerskich, przenosił cztery nosze. Na zaczepie zewnętrznym mógł transportować ładunek o masie do 3600 kg. Pojedynczy UH-60A był w stanie przetransportować na zaczepie zewnętrznym haubicę M102 kal. 105 mm o masie 1496 kg, a w kabinie całą jej czteroosobową obsługę oraz 30 sztuk amunicji. Boczne okienka przystosowano do montażu na uniwersalnych stanowiskach typu M144 dwóch karabinów maszynowych typu M-60D kal. 7,62 mm. Na M144 można instalować również karabiny maszynowe kal. 7,62 mm typu M240D/H oraz M134 Minigun. W podłodze kabiny transportowej można zainstalować na specjalnych kolumnach skierowane na boki i strzelające przez otwarte drzwi załadunkowe dwa karabiny maszynowe typu GAU-15/A, GAU-16A lub GAU-18A kal. 12,7 mm.
UH-60A wyposażono w radiostacje VHF-FM, UHF-FM oraz VHF-AM/FM oraz system rozpoznania swój-obcy (IFF). Podstawowe wyposażenie obronne stanowiły uniwersalne wyrzutniki termicznych i przeciwradiolokacyjnych nabojów zakłócających typu M130 montowane po obydwu stronach belki ogonowej. Na przełomie lat 80. i 90. XX w. śmigłowce otrzymały system ostrzegania o opromieniowaniu radiolokacyjnym AN/APR-39(V)1 oraz stację aktywnych zakłóceń w podczerwieni w podczerwieni AN/ALQ-144(V).
Śmigłowce UH-60A Black Hawk były produkowane w latach 1978-1989. Armia Stanów Zjednoczonych odebrała w tym czasie ok. 980 UH-60A. Obecnie posiada już tylko ok. 380 śmigłowców w tej wersji. W ostatnich latach wszystkie UH-60A otrzymały silniki T700-GE-701D, czyli takie same jakie montowane są w śmigłowcach UH-60M. Jednakże przekładnie nie zostały wymienione i UH-60A nie korzystają z nadwyżki mocy generowanej przez nowe silniki. W 2005 r. zrezygnowano z planu modernizacji pozostałych w służbie UH-60A do standardu M, decydując się na zakup większej liczby fabrycznie nowych UH-60M.

 

 

Przemysł zbrojeniowy

 ZOBACZ WSZYSTKIE

WOJSKA LĄDOWE

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Wozy bojowe
Artyleria lądowa
Radiolokacja
Dowodzenie i łączność

Siły Powietrzne

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Samoloty i śmigłowce
Uzbrojenie lotnicze
Bezzałogowce
Kosmos

MARYNARKA WOJENNA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Okręty współczesne
Okręty historyczne
Statki i żaglowce
Starcia morskie

HISTORIA I POLITYKA

 ZOBACZ WSZYSTKIE

Historia uzbrojenia
Wojny i konflikty
Współczesne pole walki
Bezpieczeństwo
bookusercrosslistfunnelsort-amount-asc