Ostatnie przygotowania do startu załogi samolotu myśliwsko--bombowego Boeing (McDonnell Douglas) F-15E-54-MC (92-0364) z 494th FS; 32. Baza Lotnictwa Taktycznego Łask.

19 kwietnia do 31. i 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego przybyły amerykańskie samoloty myśliwskie F-15 i F-16 w celu wzięcia udziału w dwóch jednocześnie prowadzonych ćwiczeniach: w ramach Aviation Detachment (Av-Det) oraz w ramach Agile Combat Employment (ACE). Głównym ich celem był trening i doskonalenie w szybkim rozmieszczeniu w sytuacji zagrożenia wyznaczonych sił i środków na wskazanym terytorium, ujednolicenie obowiązujących procedur oraz podnoszenie kwalifikacji personelu latającego przez zdobywanie kolejnych doświadczeń na ziemi i w powietrzu. Tegoroczne ćwiczenia miały w sobie szereg nowych aspektów i były pod wieloma względami unikalne. Zacznijmy jednak od początku.

Z dniem 9 listopada 2012 r. w 32. BLT w Łasku rozpoczął funkcjonowanie pierwszy stacjonujący na stałe w Polsce pododdział amerykańskich sił zbrojnych – Aviation Detachment. W uroczystościach inaugurujących obecność rotacyjnego komponentu lotniczego w Polsce uczestniczyli m.in.: minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak, ambasador Stanów Zjednoczonych Stephen D. Mull, asystent sekretarza obrony USA Derek Chollet, dowódca Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych w Europie i zarazem dowódca Sojuszniczych Sił Zbrojnych NATO w Europie admirał James Stavridis, szef Sztabu Generalnego WP generał Mieczysław Cieniuch, dowódca Sił Powietrznych generał broni pilot Lech Majewski, specjalny asystent dowódcy Sił Powietrznych USA w Europie generał dywizji Stephen D. Schmidt oraz wiele innych osobistości.

Myślą przewodnią utworzenia Aviation Detachment było, na mocy międzyrządowego „Memorandum of Understanding” zawartego pomiędzy rządami Polski i Stanów Zjednoczonych w 2011 r., zorganizowanie na terenie naszego kraju, „wysuniętego przyczółka” 52. Grupy Operacyjnej – lotniczego komponentu 52. Skrzydła Myśliwskiego, należącego do Sił Powietrznych USA w Europie. Na co dzień grupa stacjonuje w bazie Spangdahlem w Niemczech. W Polsce od 2012 r. na stałe przebywa 10-osobowy pododdział, którego pierwszym dowódcą był mjr pil. Matthew Spears. Powołanie majora na to stanowisko nie było przypadkowe, ponieważ był on jednym z kilku pilotów, którzy wchodzili w skład Mobile Training Team i jako instruktor brał czynny udział w szkoleniu polskich pilotów F-16 w latach 2009-2012. Kadencja na stanowisku dowódcy Av-Det została określona na rok. Obecnie dowódcą amerykańskiego komponentu Av-Det jest ppłk pil. Albert Roper.

Kolejny F-15E
(00-3001) z 494th FS z bazy Lakenheath w Wielkiej Brytanii przed zajęciem miejsca na pasie startowym 32. BLT Łask.

Od utworzenia Av-Det wzmacnia polsko--amerykańską współpracę wojskową i interoperacyjność sił powietrznych obu państw poprzez organizację pobytów rotacyjnego komponentu lotniczego RD – Rotational Detachment. Pododdział ten czasowo przebywający w Polsce, składający się z kilkuset żołnierzy, eskadry F-16 (miejsce stacjonowania 32. BLT, Łask) lub klucza C-130 (33. BLTr, Powidz), przeprowadza okresowe szkolenia w polskiej przestrzeni powietrznej według własnych programów oraz wspólnie z naszymi pilotami i technikami. Zgodnie z umową komponent RD miał gościć w trzech bazach (Łask, Poznań-Krzesiny i Powidz) raz na kwartał jednak z czasem rotacje stały się nieregularne, aczkolwiek podlegają zmianom i stałemu rozszerzeniu, czego przykładem jest tegoroczna kwietniowa edycja. Było to także związane z konfliktem rosyjsko-ukraińskim, kiedy w 2014 r. gotowy do użycia komponent ciągle stacjonował w polskich bazach lotniczych.
Mając na uwadze lotnictwo bojowe w latach 2012-2021 w Polsce naprzemiennie gościły głównie dwie eskadry lotnictwa taktycznego USAFE – ze wspomnianego Spangdahlem (480th FS „Warhawks”) oraz rozmieszczonego na terenie Włoch 510th FS („Buzzards”) z Aviano, które dysponują samolotami F-16. W trakcie kolejnych rotacji do bazy w Łasku przylatywały również jednostki lotnictwa Gwardii Narodowej USA. Jako pierwsza na Stary Kontynent zawitała w 2013 r. 176th FS Air National Guard („Badgers”) – 176. Eskadra Gwardii Narodowej Stanu Wisconsin z bazy Madison-Truax na F-16C/D-30-CF. W 2015 r., razem z maszynami z 480th FS operowały F-16C/D-M-52-CF należące do 157th FS ANG („Swamp Fox”) Gwardii Narodowej Stanu Południowa Karolina z bazy Columbia/McEntire. Rok później w 32. BLT gościły samoloty należące do 175th FS ANG („Lobos”) Stanu Południowa Karolina – F-16C/D-M-40-CF z bazy Sioux Falls/Joe Foss Field.

Przez kolejne półtora roku komponent AV-Det działał na terenie 31. BLT w Poznaniu-Krzesinach, m.in. z tego lotniska w 2018 r. operowały maszyny należące do 480th FS z Spangdahlem. Miało to związek z remontem infrastruktury lotniska połączonym z przedłużeniem pasa startowego w 32. BLT. Po przywróceniu lotniska do eksploatacji w lipcu 2019 r. rotacje związane z przebazowaniem sił USAF powróciły do bazy w Łasku. Już we wrześniu na kolejną rotację związaną z Av-Det do 32. BLT przebazowano 121st FS („Capital Guardians”) Gwardii Narodowej Stanów Zjednoczonych Dystryktu Kolumbii (Waszyngton DC) Stanu Maryland – samoloty F-16C/D-30-CF z bazy Andrews AFB. W trakcie pobytu „gwardzistów” w Łasku na odtworzenie gotowości bojowej dwukrotnie lądowały F-16CM-40-CF należące do 555th FS „Triple Nikel” z Aviano.