Samobieżny wóz bojowy 9A318K systemu Buk-MB3K został po raz pierwszy zaprezentowany publicznie, wraz z innymi elementami systemu, podczas wystawy MILEX-2019 w Mińsku. Na prowadnicach wyrzutni założone są makiety pocisków kierowanych 9M38MB.

Systemy rakietowe obrony przeciwlotniczej zwykle są zaliczane do najbardziej zaawansowanych technicznie systemów uzbrojenia współczesnych sił zbrojnych. Nie może zatem dziwić, że zdolnością rozwijania i wytwarzania takiego sprzętu dysponuje dziś niewiele państw.

W  ostatnich latach, wraz ze wzrostem wymagań w stosunku do zasięgu, zakresu wysokości lotu zwalczanych celów, wreszcie możliwości niszczenia obiektów bardzo szybkich i lecących powoli, w tym o niewielkich rozmiarach, liczba producentów zaawansowanych systemów przeciwlotniczych jeszcze bardziej zmalała. Najwięcej jest oczywiście wytwórców relatywnie prostych zestawów z pociskami bardzo krótkiego i krótkiego zasięgu, zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w kategorii systemów średniego i dalekiego zasięgu. Państwem, które właśnie wchodzi do ekskluzywnego grona ich producentów jest Białoruś.

Nowy system średniego zasięgu

Firma NPOOO OKB TSP z Mińska wkracza na światowe rynki z nowym samobieżnym przeciwlotniczym systemem rakietowym średniego zasięgu Buk-MB3K. Jakiś czas temu opracowano w niej system Buk-MB, który jednak nie był zupełnie nową konstrukcją, ale modernizacją sprzętu, którego korzenie sięgają czasów istnienia ZSRS. W przypadku Buka-MB3K, który swą światową premierę miał na wystawie MILEX-2019 w maju tego roku, jest to faktycznie nowa propozycja, choć oparta na rozwiązaniach Buka. Nie można zaprzeczyć, że elementy zespołu odpalania rakiet samobieżnej wyrzutni oraz kompletny zespół odpalania i przeładowania rakiet pojazdu transportowo-załadowczo-bojowego zostały przejęte ze starszych systemów rodziny Buk, powstałych w ZSRS i Rosji, ale pozostałe rozwiązania są zupełnie nowe. Wśród nich są: nośniki, stacja radiolokacyjna kierowania ogniem, wóz dowodzenia, a także stacja radiolokacyjna wykrywania celów. W przypadku systemu Buk-MB3K wszystkie jego elementy wykorzystują podwozia kołowe o podwyższonej mobilności taktycznej. Zastosowano także wiele zupełnie nowych rozwiązań technicznych, które pozwalają nowemu białoruskiemu systemowi na konkurowanie jak równy z równym z najbardziej nowoczesnymi rozwiązaniami tej kategorii dostępnymi dziś na świecie.
Zadaniem samobieżnego rakietowego systemu przeciwlotniczego Buk-MB3K jest zwalczanie wszystkich typów celów aerodynamicznych w pełnym zakresie wysokości ich lotu podczas wykonywania misji bojowych, również w warunkach intensywnego wykorzystania przez przeciwnika zakłóceń elektronicznych i środków bojowych. System dysponuje także zdolnością niszczenia taktycznych pocisków balistycznych i precyzyjnej amunicji lotniczej, jak również radiolokacyjnie kontrastowych celów naziemnych oraz nawodnych. Buk-MB3K może zapewniać osłonę przed atakiem z powietrza zgrupowań wojsk i ważnych centrów administracyjno-przemysłowych w każdych warunkach atmosferycznych i o dowolnej porze doby.
W skład systemu Buk-MB3K wchodzą: samobieżne wozy bojowe (wyrzutnie) 9A318K, pojazdy transportowo-załadowczo-bojowe 9A319K, pociski kierowane kilku typów, wóz dowodzenia, stacja radiolokacyjna wykrywania celów RLS-150 oraz zestaw środków do obsługi technicznej i napraw.
Rozwój systemu był współfinansowany przez nieujawnionego kontrahenta zagranicznego. Pod koniec 2019 r., w znacznej mierze na terytorium zamawiającego, realizowany był ostatni etap procesu rozwoju systemu, polegający m.in. na sprawdzeniu funkcjonalności i współdziałania jego poszczególnych elementów.

Wozy bojowe

Samobieżny wóz bojowy (wyrzutnia) 9A318K służy do wykrywania, określenia przynależności, śledzenia, identyfikacji i zwalczania celów powietrznych, naziemnych i nawodnych, także w środowisku zakłóceń radioelektronicznych, jak też sterowania odpalaniem rakiet z pojazdów transportowo-załadowczo-bojowych. Wyrzutnia może prowadzić autonomiczne działania w swoim sektorze odpowiedzialności, a także – na podstawie informacji o celach otrzymywanych z zewnątrz – w składzie przeciwlotniczego systemu rakietowego.
Z oryginalnych wyrzutni Buków w 9A318K przejęto zespół wyrzutni, ale zastosowano stację radiolokacyjną kierowania ogniem zupełnie nowego typu, ze zdecydowanie lepszymi charakterystykami i rozszerzonymi możliwościami. W jej blokach elektronicznych wykorzystano współczesną, wyłącznie półprzewodnikową bazę elementową, a jej jednostka antenowa ma szyk fazowany. Stacja ma sześć kanałów celu, co oznacza, że w polu obserwacji stacji, które jest wycinkiem przestrzeni 90° w azymucie i 60° w kącie elewacji, może być ostrzeliwanych sześć celów jednocześnie. Samolot typu MiG-29 nowa stacja może wykryć z odległości 130 km. Stację wyposażono w systemy ochrony przed zakłóceniami: aktywnymi szumowymi, pasywnymi, odwodzącymi i retranslacyjnymi. Cyfrowa obróbka sygnału zapewnia dużą dokładność określenia koordynat celu, a także identyfikację jego rodzaju. Na górnej części osłony jednostki antenowej radaru umieszczono blok dzienno-nocnych przyrządów optoelektronicznych, dysponujących funkcją automatycznego śledzenia celu o dowolnej porze doby. To zaś umożliwia wykrywanie celów wyłącznie w trybie pasywnym, bez
potrzeby włączania stacji radiolokacyjnej. System telewizyjno-optoelektroniczny pozwala w sprzyjających warunkach wykryć cel wielkości MiG-a-29 z odległości 40 km.