Pierwsze seryjne transportery opancerzone Boxer, zakupione w ramach programu Mechanised Infantry Vehicle, trafią do pododdziałów British Army w 2023 r.

5 listopada minister obrony Wielkiej Brytanii Ben Wallace ogłosił, że British Army otrzyma ponad 500 kołowych transporterów Boxer, które w ramach programu Mechanised Infantry Vehicle dostarczy spółka joint venture Rheinmetall BAE Systems Land. Komunikat ten można uznać za początek końca bardzo długiej i wyjątkowo wyboistej drogi, jaką wspólnie, oddzielnie i znów wspólnie pokonują brytyjskie wojska lądowe i europejski transporter GTK/MRAV, znany dziś jako Boxer.

Historia powstania Boxera jest wyjątkowo zawiła i długa, obecnie przypomnimy więc jedynie jej najważniejsze momenty. Cofnąć należy się aż do 1993 r., kiedy ministerstwa obrony Niemiec i Francji ogłosiły rozpoczęcie prac nad wspólnym kołowym transporterem opancerzonym. Z czasem do udziału w programie dołączyła Wielka Brytania.

Wyboista droga…

W 1996 r. powstała europejska organizacja OCCAR (fr. Organisation conjointe de coopération en matière d’armement, Organizacja Jednoczącej Współpracy w Dziedzinie Uzbrojenia), w skład której początkowo wchodziły: Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Włochy. OCCAR miała ułatwić międzynarodową współpracę przemysłową w sferze obronności w Europie. Dwa lata później do realizacji programu kołowego transportera opancerzonego dla wojsk lądowych Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii wskazano konsorcjum ARTEC (Armoured Vehicle Technology), w skład którego wchodziły firmy Krauss-Maffei Wegmann, MAK, GKN i GIAT. Już w 1999 r. z konsorcjum odeszła Francja i GIAT (obecnie Nexter), który zajął się pracami nad własnym pojazdem VBCI, ponieważ brytyjsko-niemiecka koncepcja okazała się nie do pogodzenia z wymaganiami postawionymi przez Armée de Terre. W tym samym roku Niemcy i Wielka Brytania podpisały umowę, zgodnie z którą zamówiono po cztery prototypy pojazdu GTK/MRAV (Gepanzertes Transport-Kraftfahrzeug/Multirole Armoured Vehicle) dla Bundeswehry i British Army (wartość umowy wyniosła 70 mln GBP). W lutym 2001 r. do konsorcjum dołączyła Holandia i firma Stork PWV BV (która w 2008 r. stała się własnością grupy Rheinmetall i weszła w skład Rheinmetall MAN Military Vehicles jako RMMV Netherland), dla której również zamówiono cztery prototypy. Pierwszy z nich – PT1 – zaprezentowano 12 grudnia 2002 r. w Monachium. Od pokazu drugiego PT2 w 2003 r. pojazd otrzymał nazwę Boxer. W tym czasie zakładano produkcję co najmniej po 200 pojazdów dla każdego z uczestników programu, począwszy od 2004 r.
Jednak w 2003 r. Brytyjczycy zrezygnowali z udziału w konsorcjum ARTEC (obecnie tworzonego przez firmy Krauss-Maffei Wegmann i Rheinmetall MAN Military Vehicles), za powód podając zbyt trudne dostosowanie powstającego pod lokalnymi akronimami GTK/MRAV/PWV (odpowiednio: Gepanzerte Transport-Kraftfahrzeug, Multirole Armoured Vehicle i Pantserwielvoertuig) transportera do brytyjskich wymagań, m.in. transportu na pokładzie samolotu C-130. British Army skupiła się na programie FRES (Future Rapid Effect System). Projekt kontynuowali Niemcy i Holendrzy. Przeciągające się testy prototypów sprawiły, że pierwszy wóz przekazano użytkownikowi w 2009 r., z pięcioletnim opóźnieniem w stosunku do harmonogramu. Okazało się, że konsorcjum ARTEC zrobiło na Boxerach niezły interes. Bundeswehra zamówiła dotychczas 403 wozy (a to być może nie koniec, ponieważ w 2012 r. Berlin określał potrzeby na 684 pojazdy), zaś Koninklijke Landmacht 200 sztuk. Z czasem Boxer został zakupiony przez Australię (WiT 4/2018; 211 wozów) i Litwę (WiT 7/2019; 91 wozów), a także wybrany przez Słowenię (możliwy jest kontrakt na od 48 do 136 pojazdów, choć wg słoweńskiej Białej Księgi Obronności z marca br. finalizacja zakupu nie jest pewna), prawdopodobnie Algierię (w maju br. pojawiły się informacje medialne o możliwym uruchomieniu produkcji licencyjnej Boxera w Algierii, zaś w październiku ukazały się zdjęcia z testów w tym kraju – produkcja miałaby ruszyć do końca 2020 r.) i …Albion.

Brytyjski z urodzenia?

Realizacja programu FRES nie poszła Brytyjczykom najlepiej. W jego ramach miały powstać dwie rodziny pojazdów: FRES UV (Utility Vehicle, dosłownie Pojazd Użytkowy) i FRES SV (Scout Vehicle, dosłownie Pojazd Rozpoznawczy). Związane z zaangażowaniem w misjach zagranicznych i globalnym kryzysem ekonomicznym problemy finansowe resortu obrony Wielkiej Brytanii doprowadziły do rewizji programu – wprawdzie w marcu 2010 r. udało się wyłonić dostawcę Scout SV (ASCOD 2, produkcji General Dynamics European Land Systems), ale w ramach projektu miało powstać zaledwie 589 pojazdów spośród potrzebnych wówczas 1010 wozów (i wobec zapotrzebowania na 3000 pojazdów obu rodzin). Zanim to nastąpiło, FRES UV był już martwym programem. W czerwcu 2007 r. swoje propozycje na nowy kołowy transporter dla British Army zgłosiły trzy podmioty: ARTEC (Boxer), GDUK (Piranha V) i Nexter (VBCI). Żaden z wozów nie spełniał wymagań, ale ówczesny sekretarz stanu ds. sprzętu i wsparcia obronnego, Paul Drayson, zapewniał, że możliwe jest dostosowanie do tradycyjnie specyficznych brytyjskich potrzeb każdego z nich. Ogłoszenie werdyktu zaplanowano na listopad 2007 r., ale decyzję odwlekano przez pół roku. W maju 2008 r. jako zwycięzcę wskazano GDUK z transporterem Piranha V. Brytyjski oddział koncernu General Dynamics nie cieszył się z tego zbyt długo, bowiem już w grudniu 2008 r. program zamknięto z powodu kryzysu budżetowego. Kilka lat później, gdy sytuacja finansowa Wielkiej Brytanii uległa poprawie, wrócono do tematu zakupu transportera kołowego. W lutym 2014 r. wypożyczono od Francji kilka VBCI do testów. Zakup jednak nie następował, zaś w 2015 r. program Scout UV został oficjalnie przemianowany (a tym samym niejako wznowiony) na MIV (Mechanised Infantry Vehicle, Pojazd Piechoty Zmechanizowanej). Spekulowano na temat możliwości zakupu różnych pojazdów: Patria AMV, GDELS Piranha V, Nexter VBCI itd. Wybrano jednak Boxera.