EC-130H Compass Call w Davis-Monthan AFB w Arizonie. Jest to baza macierzysta grupy walki elektronicznej 55th ECG, ktora dysponuje 14 samolotami tego typu.
Samoloty EC-130H Compass Call służą przede wszystkim do zakłócania łączności radiowej oraz systemów komunikacji elektronicznej przeciwnika. Ich obecność nad polem walki oznacza degradację procesu dowodzenia i zerwanie koordynacji działań w strukturach naziemnych. Nad Afganistanem, Irakiem i Syrią EC-130H zakłócają połączenia radiowe, krótkofalowe oraz komórkowe jak również uniemożliwiają zdalne detonowanie tzw. improwizowanych ładunków wybuchowych. Pomimo braku szczegółowych danych na temat wyposażenia zadaniowego EC-130H, Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych (US Air Force, USAF) przyznają, że samoloty te mają unikalne możliwości, których nie posiadają inne platformy powietrzne.
Koncepcja samolotu Compass Call została opracowana pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Pierwszy EC-130H został oblatany w 1981 r., a rok później maszyny tego typu zaczęły wchodzić do służby. Wstępną gotowość operacyjną osiągnięto w 1983 r. USAF zamówiły 14 egzemplarzy EC-130H oraz jeden szkolny oznaczony jako TC-130H. W samoloty wyposażono grupę walki elektronicznej 55th ECG (Electronic Combat Group), której bazą macierzystą jest Davis-Monthan AFB w Arizonie. Grupa składa się z dwóch dywizjonów liniowych – 41st ECS (Electronic Combat Squadron) i 43rd ECS oraz dywizjonu szkolnego 42nd ECS. Dywizjon 41st ECS został aktywowany w lipcu 1980 r., natomiast 43rd ECS – w kwietniu 1989 r. Chrzest bojowy EC-130H miał miejsce podczas operacji „Just Cause” w Panamie, w grudniu 1989 r. EC-130H brały następnie udział w konfliktach w Iraku, na Bałkanach, w Afganistanie i Haiti oraz Libii. Obecnie wspierają działania przeciwko grupom terrorystycznym w Iraku i Syrii oraz Afganistanie.
EC-130H posiada 13-osobową załogę w skład której wchodzą: pilot (dowódca), drugi pilot, nawigator, inżynier pokładowy oraz dziewięciu operatorów systemu zadaniowego. Grupę operatorów stanowią: dowódca (oficer walki elektronicznej), oficer środków bojowych, szef misji (kryptolog-lingwista), czterech analityków (lingwistów), jeden operator nasłuchu oraz technik. Lingwiści dobierani są w zależności od teatru działań operacyjnych, gdyż muszą znać języki i dialekty, którymi posługuje się przeciwnik w danym regionie. Praca operatorów polega więc na prowadzeniu nasłuchu rozmów radiowych i telefonicznych na danym terenie, rozpoznawaniu ewentualnych zagrożeń oraz kluczowej komunikacji w systemie dowodzenia przeciwnika i inicjowaniu aktywnego procesu zakłócania tej komunikacji.
Większość obecnych elektronicznych systemów pokładowych EC-130H wyprodukowała BAE Systems, natomiast ich adaptacją, instalacją oraz obsługą techniczną zajmuje się firma L3 Technologies. Przez lata samoloty, ich wyposażenie elektroniczne oraz stanowiska robocze operatorów pokładowych przechodziły szereg modernizacji i modyfikacji. Pierwsza modernizacja – do standardu Block 30 – objęła nowe oprogramowanie komputerów pokładowych oraz zmiany na stanowiskach pracy operatorów. Na początku XXI wieku rozpoczęła się kolejna modernizacja – do standardu Block 35. Dodała ona nowe możliwości zakłócenia elektronicznego, radarowo-nawigacyjne systemy wczesnego wykrywania o zwiększonej mocy oraz cyfrową obróbkę sygnałów (AXE). W 2006 r. każdy z EC-130H otrzymał po dwa zasobniki walki elektronicznej typu SPEAR. Samoloty przenoszą je na zewnętrznych podwieszeniach podskrzydłowych.
Wyprodukowany przez BAE Systems zasobnik SPEAR (Special Purpose Emitter Array), czyli nadajnik specjalnego przeznaczenia, zawiera 144 niezależne nadajniki skanowania fazowego. Można je elektronicznie grupować w sterowane niezależnie wiązki emisyjne, które pozwalają na zakłócanie wielu sygnałów równocześnie z całego spektrum urządzeń komunikacyjnych. Całość modernizacji stanowi tzw. pakiet bazowy jeden (Baseline 1) w ramach standardu Block 35. Obecnie we flocie EC-130H instalowany jest pakiet bazowy dwa (Baseline 2). Zapewnia on tzw. zdolność walki elektronicznej piątej generacji. Pakiet objął m.in. satelitarne łącza komunikacji, możliwość instalacji podzespołów typu plug-and-play, zautomatyzowane zarządzanie danymi czy nowe terminale łączności. Większość komponentów pakietu pozostaje jednakże utajniona. Pierwszy EC-130H Block 35 Baseline 2 został przekazany amerykańskim siłom powietrznym w lutym 2014 r. Obecnie co najmniej siedem samolotów zostało już zmodernizowanych do tego standardu.
Równolegle z pakietem Baseline 2 siły powietrzne zainicjowały wart 45 milionów dolarów program modernizacji kokpitu i awioniki EC-130H. Zakłada on m.in. instalację w kabinie pilotów wielofunkcyjnych wyświetlaczy ciekłokrystalicznych oraz systemów komunikacji zgodnych z najnowszymi standardami federalnej administracji lotniczej (FAA). Instalacje rozpoczęły się w sierpniu 2016 r.
Jednakże pomimo tych inwestycji Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych mają coraz większe trudności z utrzymaniem płatowców w odpowiednim stanie technicznym. EC-130H zbudowane zostały na bazie samolotów transportowych C-130H Hercules z których większość wyprodukowanych została w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, a jeden nawet pod koniec lat sześćdziesiątych. Ich obsługa techniczna staje się coraz trudniejsza i kosztowniejsza. Samoloty muszą przechodzić częste i regularne przeglądy strukturalne płatowca w obawie przed nadwyrężeniem konstrukcji. Sytuacji nie polepsza niezwykle intensywna eksploatacja maszyn. W ciągu ostatnich 27 lat jest to pasmo nieprzerwanej służby z udziałem we wszystkich konfliktach i wojnach, w których brały udział Stany Zjednoczone. Samoloty te prawie bez przerwy stacjonują na Bliskim Wschodzie, w Afganistanie (nieprzerwanie od 2002 r.!) oraz na Dalekim Wschodzie. W ostatnich latach zdolność do wykonywania zadań floty EC-130H spadła do 72 proc., a zdarzały się sytuacje, że jedynie jedna trzecia samolotów zdolna była do służby operacyjnej. Obecnie wartość wyposażenia zadaniowego EC-130H wielokrotnie przewyższa wartość samych płatowców.
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
