13 maja w okolicy miast Klińce i Starodub w obwodzie briańskim Federacji Rosyjskiej doszło do zestrzelenia samolotu myśliwsko-bombowego Su-34, myśliwca wielozadaniowego Su-35 oraz dwóch śmigłowców Mi-8 (prawdopodobnie w modyfikacji przystosowanej do prowadzenia walki radioelektronicznej). Niejasna jest przyczyna zniszczenia aż czterech statków powietrznych w jednym rejonie. Ministerstwo Obrony nie skomentowało straty całego lotniczego zespołu uderzeniowego, ale fakt zestrzelenia czterech maszyn i śmierci lotników potwierdziły półoficjalne źródła wojskowe w mediach społecznościowych (tzw. korespondenci wojenni). Z kolei rzecznik ukraińskiego Dowództwa Sił Powietrznych pułkownik Jurij Ihnat oświadczył, że przyczyną incydentu był friendly fire ze strony rosyjskiej obrony przeciwlotniczej. Tym samym odrzucił możliwość użycia przez Ukrainę na terenie Rosji systemów rakietowych przekazanych przez zachodnich partnerów. Dodał przy tym, że Rosjanie prawdopodobnie stracili w obwodzie brańskim nie dwa, lecz trzy śmigłowce.

W ostatnich dniach oddziały ukraińskie kontynuują działania zaczepne w okolicach Bachmutu. Atakowane są pozycje rosyjskie na wzgórzach pomiędzy Iwaniwśkem a Kliszczijiwką, a także w rejonie Orichowo-Wasyliwka, Bohdaniwka i Chromowe. Działania te mają charakter powolnego, systematycznego wypierania nieprzyjaciela z kolejnych punktów oporu przez ukraińskie oddziały szturmowe, przy skutecznym wsparciu artylerii i czołgów. W dniach 12–13 maja w rejonie Kliszczijiwki ostrzelany został wysunięty punkt dowodzenia rosyjskiej 4. brygady strzelców zmotoryzowanych, w wyniku czego zginął jej dowódca i kilku oficerów z jego sztabu. Jednocześnie oddziały szturmowe Grupy Wagnera, nie zważając na pogarszającą się sytuację na swoich skrzydłach, kontynuują natarcie na zachodnich peryferiach Bachmutu, gdzie toczą się zaciekłe walki o kilkanaście bloków mieszkalnych. Na pozostałych odcinkach frontu trwają walki o charakterze lokalnym, bez istotnych zmian w położeniu walczących stron.

W ciągu ostatnich czterech dni doszło do znacznej intensyfikacji rosyjskich ataków na Ukrainę za pomocą rakiet oraz dronów kamikadze. W nocy z 12 na 13 maja, w wyniku skutecznego zastosowania dronów Shahed-136/131, miała miejsce duża eksplozja w okolicach Chmielnickiego, gdzie – według źródeł rosyjskich – trafione zostały magazyny z amunicją. Strona ukraińska powiadomiła, że z 21 użytych dronów kamikadze 17 zostało zestrzelonych przez obronę przeciwlotniczą, w tym wszystkie lecące w kierunku Kijowa. W nocy z 13 na 14 maja Ukraińcy zgłosili zestrzelenie 18 dronów Shahed-136/131 oraz trzech pocisków manewrujących typu Ch-101/Ch-555/Ch-55. Doszło do skutecznego ataku w obiekt infrastruktury w Tarnopolu (wg nieoficjalnych źródeł rosyjskich były to zakłady kolejowe, gdzie składowano i remontowano sprzęt wojskowy). Z kolei w nocy z 15 na 16 maja Rosjanie mieli zaatakować Ukrainę za pomocą sześciu pocisków hipersonicznych Kindżał, dziewięciu pocisków manewrujących Kalibr, trzech rakiet nieustalonego typu oraz sześciu dronów Shahed-136/131. Według oświadczenia generała Wałerija Załużnego wszystkie cele zostały zestrzelone przez ukraińską obronę przeciwlotniczą. Głównym celem ataków był prawdopodobnie Kijów, gdzie zgodnie z oficjalnym przekazem ukraińskim doszło jedynie do punktowych uszkodzeń infrastruktury spowodowanych spadającymi odłamkami.

Równolegle z atakami na głębokie tyły ukraińskie, Rosjanie prowadzili intensywne ostrzały strefy przyfrontowej, m.in. za pomocą systemów rakietowych S-300 oraz kierowanych bomb lotniczych. Podobnie jak w ubiegłych tygodniach najbardziej ucierpiały Konstantynówka oraz Drużkiwka w obwodzie donieckim, Chersoń i okoliczne miejscowości, a także Nikopol.

12, 13 i 15 maja miały miejsce ukraińskie ataki rakietowe na oddalony o 90 km od linii frontu i dotychczas znajdujący się poza zasięgiem ukraińskich środków ogniowych Ługańsk. Trafione miały zostać koszary oraz obiekty przemysłowe, zapewne wykorzystywane jako magazyny wojskowe. Informacji o stratach rosyjskich póki co brak. Strona ukraińska nie skomentowała tych ataków, natomiast w rosyjskich mediach społecznościowych pojawiły się doniesienia o zastosowaniu po raz pierwszy w tej wojnie rakiet Storm Shadow. Opublikowane zostały przy tym zdjęcia fragmentu pocisku wabiącego ADM-160B MALD, stosowanego dla zmylenia systemów obrony przeciwrakietowej. Jest to broń produkcji amerykańskiej, która nie była dotąd wymieniana w spisach uzbrojenia przekazanego przez USA.

13 maja, w przeddzień wizyty prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Berlinie, Niemcy poinformowały, że przygotowują kolejny pakiet wsparcia militarnego dla Ukrainy o wartości ponad 2,7 mld euro. W jego składzie znajduje się 18 armatohaubic kołowych (najprawdopodobniej zapowiedzianych już wcześniej RCH 155, dostawy spodziewane są dopiero na marzec 2025 r.) oraz amunicja artyleryjska, cztery jednostki ogniowe systemu obrony powietrznej krótkiego zasięgu IRIS-T SLM (dotychczas Niemcy zadeklarowały przekazanie czterech i dostarczyły dwa takie systemy) i 12 wyrzutni IRIS-T SLS wraz z pociskami, kolejne 20 bojowych wozów piechoty Marder i 30 czołgów Leopard 1, ponad 100 pojazdów opancerzonych i ponad 200 bezzałogowców rozpoznawczych.

14 maja, w dniu wizyty Zełenskiego w Paryżu, Francja ogłosiła, że w nadchodzących tygodniach przeszkoli i wyposaży kilka ukraińskich batalionów w dziesiątki pojazdów opancerzonych, w tym opancerzonych samochodów rozpoznawczych AMX-10 RC (z racji uzbrojenia w armatę 105 mm określanych mianem czołgów kołowych). Ponadto prezydent Emmanuel Macron zapowiedział dalsze wsparcie Ukrainy w zakresie obrony powietrznej i przekazanie pocisków manewrujących (Francja współprodukuje i używa pociski Storm Shadow pod nazwą SCALP EG).

15 maja, w dniu wizyty Zełenskiego w Londynie, Wielka Brytania zadeklarowała przekazanie Ukrainie setek pocisków obrony powietrznej (najprawdopodobniej Starstreak) i bezzałogowych systemów powietrznych, w tym setek nowych dronów uderzeniowych o zasięgu ponad 200 km nienazwanego typu. Premier Rishi Sunak zapowiedział też, że latem w Wielkiej Brytanii rozpocznie się faza lotna szkolenia podstawowego dla przyszłych ukraińskich pilotów, a sam Londyn będzie przekonywać inne państwa do dostarczenia Ukrainie samolotów F-16. Tego samego dnia Włochy poinformowały o dostarczeniu do Polski swojej części baterii systemu obrony powietrznej średniego zasięgu SAMP/T, którą razem z Francją zamierzają przekazać Ukrainie. Wciąż jednak trwa szkolenie przyszłych ukraińskich operatorów tego systemu we Francji, która ponadto nie dostarczyła swojej części systemu, bez której bojowe funkcjonowanie baterii jest niemożliwe.

13 maja sekretarz stanu USA Antony Blinken i minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kułeba w rozmowie telefonicznej omówili przygotowania do kontrofensywy i kolejne dostawy broni. Kułeba zwrócił uwagę na znaczenie dostarczenia Ukrainie myśliwców F-16 i podjęcie kroków niezbędnych do rozpoczęcia szkolenia ukraińskich pilotów.

W komunikacie brytyjskiego wywiadu wojskowego z 14 maja wskazano, że rosyjskie zgrupowanie zaangażowane w agresję na Ukrainie liczy ponad 200 tys. ludzi. Podkreślono, że składa się ono w dużej mierze ze słabo wyszkolonych rezerwistów dysponujących przestarzałym sprzętem. Wiele jednostek boryka się z brakami kadrowymi. 14 maja ukraiński Sztab Generalny poinformował, że rosyjska armia nie zrezygnowała z wcielania do służby osadzonych w zakładach karnych. Odnotowano, że do jednego z obozów polowych w obwodzie ługańskim przybyło ok. 200 więźniów, którzy mają tam przejść czterotygodniowe szkolenie, a do końca miesiąca ma przybyć kolejna grupa 250 skazanych.

15 maja opublikowano dekret prezydenta Putina umożliwiający cudzoziemcom i bezpaństwowcom uzyskanie rosyjskiego obywatelstwa w trybie przyśpieszonym. Warunkiem jest podpisanie kontraktu z siłami zbrojnymi przynajmniej na jeden rok. Obywatelstwo uzyskają również małżonkowie, dzieci i rodzice osób, które wyrażą zgodę na służbę wojskową.

15 maja Alaksandr Łukaszenka złożył wizytę na stanowisku dowodzenia siłami powietrznymi i obrony powietrznej Białorusi. Oświadczył, że od kilku dni wojska są w stanie podwyższonej gotowości ze względu na pogarszającą się sytuację w rosyjskiej przestrzeni powietrznej. Przypomniał, że nad obwodem briańskim Rosji zostały zestrzelone samoloty i śmigłowce. Z tego względu wzmocniono obronę przeciwlotniczą białoruskich lotnisk wojskowych, angażując ok. 1 tys. żołnierzy obsługujących przeciwlotnicze systemy rakietowe, samoloty bojowe i sprzęt radiotechniczny.

Autorzy: Jakub Ber, Jacek Tarociński, Piotr Żochowski

Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia