15 grudnia w Marinearsenal w Wilhelmshaven odbyła się ceremonia ostatniego opuszczenia bandery na fregacie Lübeck. Wraz z tym faktem, historia jednostek typu 122 w Marynarce Wojennej Republiki Federalnej Niemiec dobiegła końca.

Lübeck (F 214), ostatnia z serii ośmiu fregat typu 122 (Fregatten der Klasse 122), znanych od prototypu jako typ Bremen, po 32 latach zostanie wycofana z eksploatacji. Wraz z nią zamknięto rozdział historii tych udanych niemieckich okrętów. W ciągu swej służby fregata pokonała 860 025 40 mil morskich, co odpowiada nieco ponad 14 okrążeniom globu. Przydomek „Lucky Lübeck” (Szczęśliwa Lubeka) podobno otrzymała od instruktora podczas GOST (German Operational Sea Training) w Plymouth w Wielkiej Brytanii, w uznaniu za szczególnego ducha walki załogi.

Prototypowa fregata Bremen, jeszcze z radarem DA-08. Fot. Tomasz Grotnik

Jednostki typu Bremen zaprojektowano i zbudowano pod koniec zimnej wojny. Bazowano przy tym na fregatach opracowanych dla holenderskiej Koninklijke Marine, znanych jako typ Kortenaer lub S od Standaardfregat. Zaadaptowano ten sam kadłub, z przeprojektowanymi nadbudówkami i zmienioną siłownią - w bardziej ekonomicznym układzie kombinowanym CODOG (dwa silniki wysokoprężne i dwie turbiny gazowe), zamiast COGOG z czterema turbinami dwóch typów. Zmieniono też częściowo zestaw uzbrojenia i wyposażenia elektronicznego.

Pomost nawigacyjny fregaty Karlsruhe. Fot. Tomasz Grotnik

Fregaty typu Bremen zostały zaprojektowane jako wielozadaniowe jednostki bojowe, których głównym przeznaczeniem była walka z okrętami podwodnymi na Morzu Północnym i Północnym Atlantyku. Są one również zdolne do walki z celami nawodnymi i powietrznymi. W swojej głównej roli przewidzianej w konflikcie przeciwstawnych bloków militarnych „Bremenki” miały eskortować transporty morskie do Europy oraz zwalczać okręty podwodne państw Układu Warszawskiego. Temu celowi służyły między innymi dwa śmigłowce pokładowe Westland Lynx, w które fregaty zostały wyposażone jako pierwszy typ okrętu w Bundesmarine.

Fregaty typu F122 były pierwszymi w Marine, które miały zaokrętowane śmigłowce. Na hangarze stoją wyrzutnie systemu RAM. Fot. Tomasz Grotnik

Zamówiono osiem jednostek o nazwach miast. Wszystkie trafiły do 4. Dywizjonu Fregat bazującego w Wilhelmshaven. Prototypem była Bremen (F207), której stępkę położono w stoczni Bremer Vulkan AG w Bremie 9 lipca 1979 roku i przekazano do eksploatacji 7 maja 1982 roku.

Główne uzbrojenie fregat Klasse 122 obejmowało: 76,2 mm L/62 armatę automatyczną Oto Melara (dziś Leonardo) Compact, osiem pocisków przeciwokrętowych Boeing RGM-84 Harpoon, wyrzutnię do ośmiu pocisków przeciwlotniczych Raytheon RIM-7 Sea Sparrow i dwie zdwojone wyrzutnie do 324 mm torped Mk44, a potem Mk46, jak też wspominane śmigłowce, które mogły przenosić torpedy lub lekkie pociski przeciwokrętowe BAC (dziś MBDA UK) Sea Skua.

Nowy radar TRS-3D. Fot. Tomasz Grotnik

W połowie lat 90. okręty przeszły modernizację, która obejmowała wymianę dotychczasowego radaru dozoru powietrznego dalekiego zasięgu Signaal (obecnie Thales Netherland) DA-08 na nowy radar trójwspółrzędny DASA (dziś Hensoldt) TRS-3D/32. Ponadto z biegiem czasu przyjęto szereg dodatkowych urządzeń. Na początku lat 90. zainstalowano lekką broń lufową do zwalczania małych celów morskich, najpierw 20 mm działka obsługiwane ręcznie Rheinmetall Rh 202, które od około 2008 roku zastępowano zdalnie sterowanymi stanowiskami uzbrojenia Rheinmetall MLG 27 z 27 mm armatą rewolwerową, a w połowie lat 90. wszystkie okręty otrzymały system obrony bliskiego zasięgu RAM-System RIM-116 RAM z dwiema wyrzutniami Mk49 oraz głowicę optoelektroniczną Rheinmetall MSP 500, która mogła być również wykorzystywana do kierowania ogniem artylerii. Jednostki miały system zarządzania walką SATIR (System zur Auswertung taktischer Informationen auf Rechnerschiffen).

Armata Compact i wyrzutnia pocisków Sea Sparrow. Fot. Tomasz Grotnik

Po zakończeniu zimnej wojny przed niemiecką Marine stanęły nowe zadania, także dla fregat typu 122, będących „końmi roboczymi” floty. Brały one udział w operacjach NATO, Unii Europejskiej, ONZ i innych koalicji, w tym w „Enduring Freedom”, misji ONZ UNIFIL oraz unijnej operacji „Atalanta”, której celem jest zwalczanie piractwa u wybrzeży Somalii.

Wyrzutnie pocisków Harpoon. Fot. Tomasz Grotnik

Przedział torpedowy fregaty typu 122. Fot. Tomasz Grotnik

Jako pierwszą wycofano Köln (F211), która wyszła z szyku 31 lipca 2012 roku. Trzy fregaty już zezłomowano (Köln w Holandii, dwie inne w Turcji). Pozostałe są rozbrojone w arsenałach w Kilonii i Wilhelmshaven.

„Szczęśliwa Lubeka” przepłynęła mnóstwo mil i uczestniczyła w licznych ćwiczeniach. Odwiedziła nawet Stany Zjednoczone, odbywając rejs po rzece Hudson w 2009 roku, który zakończył się przepłynięciem obok Statuy Wolności i zdjęciem na tle panoramy Nowego Jorku.

Jedna z fregat typu 122 wycofana w Arsenale w Wilhelmshaven. Fot. Tomasz Grotnik

Lübeck powróciła do Wilhelmshaven z Morza Egejskiego 16 czerwca bieżącego roku z ostatniej misji przed wycofaniem z eksploatacji. Zgodnie z harmonogramem z 2013 roku, planowano to latem 2018 roku, ale ze względu na opóźnienia w budowie następców, czyli fregat ekspedycyjnych Klasse 125 termin ten ten został przesunięty.