6 września rząd Łotwy przyjął propozycje resortu obrony dotyczące ustanowienia Państwowej Służby Obrony (Valsts aizsardzības dienests, VAD), której jednym z zadań ma być organizowanie obowiązkowej rocznej służby wojskowej.

Pobór będzie wprowadzany etapowo do 2027 r. Nowe rozwiązania przewidują również dobrowolny udział w służbie kobiet od 2028 r. Do powołania VAD potrzeba jeszcze odpowiednich zmian ustawowych, które w najbliższym czasie ma przyjąć parlament.

Mężczyźni w wieku 18–27 lat będą mogli wypełnić obowiązek służby wojskowej w jednej z czterech form (do wyboru). Pierwsza to roczna służba (w tym miesiąc urlopu) w Łotewskich Siłach Zbrojnych, która będzie się składać z trzymiesięcznego szkolenia wstępnego, trzymiesięcznego szkolenia specjalistycznego oraz pięciomiesięcznej służby w konkretnej jednostce. Pierwszy pobór 500 rekrutów (ochotników) ma się odbyć już w styczniu 2023 r. Kolejnych 500 rozpocznie służbę latem 2023 r. W 2027 r. liczba osób przechodzących przeszkolenie wojskowe ma osiągnąć 7,5 tys. Druga forma służby przewiduje podpisanie pięcioletniego kontraktu z Gwardią Narodową (Zemessardze, organizacja przypominająca Wojska Obrony Terytorialnej), w ramach którego rekruci będą zobowiązani do udziału w 20 dniach szkoleń rocznie. Od 2024 r. wprowadzona zostanie trzecia możliwość – alternatywna służba cywilna koordynowana przez wybrane ministerstwa (np. spraw wewnętrznych czy zdrowia). Prace nad jej kształtem zaplanowano na przyszły rok. Czwartą formą będą specjalistyczne szkolenia dla studentów uczelni wyższych. W tym wypadku trzeba będzie odbyć 50 dni szkolenia rocznie. Przez pierwsze dwa lata studiów będzie ono miało charakter podstawowy, zaś w ciągu kolejnych trzech lat nauki będzie można uzyskać kwalifikacje oficerskie w Łotewskiej Akademii Obrony Narodowej.

Bartosz Chmielewski

Ośrodek Studiów Wschodnich