Szczegóły chor­wac­kiej decy­zji w spra­wie samo­lo­tów wie­lo­za­da­nio­wych

2 kwiet­nia Ministerstwo Obrony Chorwacji upu­blicz­niło część danych doty­czą­cych wyboru oferty izra­el­skiej w prze­targu na zakup dwu­na­stu wie­lo­za­da­nio­wych samo­lo­tów bojo­wych, które zastą­pią w naj­bliż­szych latach MiGi-21.

Oferta izra­el­ska poko­nała w finale Szwedów, któ­rzy chcieli sprze­dać Chorwacji fabrycz­nie nowe Saab JAS-39C/D Gripen. Formalna decy­zja o wybo­rze została zaak­cep­to­wana przez wła­dze 27 marca. W celu wyklu­cze­nia kon­tro­wer­sji, rząd zde­cy­do­wał się na upu­blicz­nie­nie czę­ści danych doty­czą­cych zakupu.

Umowa ma mieć war­tość około 480 mln dola­rów i zosta­nie zawarta w ramach poro­zu­mie­nia mię­dzy­rzą­do­wego z peł­nymi gwa­ran­cjami reali­za­cji. Dwanaście maszyn repre­zen­tuje stan­dard Block 30 (wypro­du­ko­wane w latach 1986 – 88), które prze­szły pro­ces moder­ni­za­cji według pro­gramu Barak 2020. Objął on gene­ralne prze­glądy struk­tury pła­towca, mon­taż sys­temu debrie­fin­go­wego oraz nowych moni­to­rów i wskaź­nika prze­zier­nego HUD, inte­gra­cji celow­ni­ków naheł­mo­wych i innych (nie­ujaw­nio­nych) ele­men­tów wypo­sa­że­nia pokła­do­wego. Wraz z nimi do Chorwacji tra­fią dwa symu­la­tory, trzy zapa­sowe sil­niki oraz uzbro­je­nie pod­wie­szane (powie­trze-powie­trze i powie­trze-zie­mia) pro­duk­cji ame­ry­kań­skiej. Strona izra­el­ska zapewni szko­le­nie do ośmiu pilo­tów oraz 50 człon­ków per­so­nelu naziem­nego, a przez pierw­sze trzy lata eks­plo­ata­cji Chorwatów ma wspie­rać per­so­nel izra­el­ski. Dodatkowo, w ramach powyż­szej kwoty, zbu­do­wany zosta­nie nowy han­gar prze­zna­czony do obsługi wszyst­kich samo­lo­tów, a także reali­zo­wane będzie wspar­cie tech­niczne doty­czące opro­gra­mo­wa­nia. Chorwaci zapew­nili sobie pełną swo­bodę doty­czącą zaku­pów uzbro­je­nia pod­wie­sza­nego (cer­ty­fi­ko­wa­nego dla samo­lo­tów rodziny F-16) oraz doży­wot­nią pomoc tech­niczna przy prze­glą­dach i ser­wi­sie samo­lo­tów (zakła­dany okres eks­plo­ata­cji to około 20 lat).

Same samo­loty należą do jed­nych z naj­bar­dziej wyeks­plo­ato­wa­nych w izra­el­skim lot­nic­twie, według upu­blicz­nio­nych danych ich średni nalot (uwzględ­nia­jąc prze­licz­niki eks­plo­ata­cyjne) wynosi około 7600 godzin. Z tego też względu, w ramach powyż­szej kwoty, przed dostawą, przejdą prze­glądy gene­ralne połą­czone z cer­ty­fi­ko­wa­niem przez Lockheed Martin struk­tury pła­towca do (bez­piecz­nej) eks­plo­ata­cji przez kolej­nych 3000 godzin. Dwa samo­loty mają przy­le­cieć w 2020 roku, sześć w 2021 i cztery w 2022.

Przy oka­zji ujaw­niono, że szwedzka oferta miała war­tość około 1,2 mld dola­rów, a ame­ry­kań­ska 1,6 mld dola­rów. W obu przy­pad­kach nie ujaw­niono szcze­gó­łów, poza fak­tem, że nie obej­mo­wały uzbro­je­nia.