Sympozjum “Roboty na współ­cze­snym polu walki”

14 listo­pada na auli B Centrum Edukacyjno-Kongresowego Politechniki Śląskiej w Gliwicach odbyło się sym­po­zjum „Roboty na współ­cze­snym polu walki”. Honorowy patro­nat nad wyda­rze­niem spra­wo­wał Rektor Politechniki Śląskiej prof. dr. hab. inż. Arkadiusz Mężyk, zaś patro­nat medialny objęła m.in. redak­cja cza­so­pi­sma „Wojsko i Technika”.

Sympozjum było podzie­lone na trzy sesje. Dwie pierw­sze miały cha­rak­ter tech­niczny, trze­cia filo­zo­ficzno-prawny. Pierwsza z sesji skła­dała się z czte­rech paneli. Kolejno były to:

1. „Polski prze­mysł zbro­je­niowy z myślą o przy­szłym polu walki na przy­kła­dzie auto­no­micz­nego pojazdu lądo­wego z modu­łem uzbro­je­nia p. k. PERUN z Tarnowa”. Panel pro­wa­dził płk. dypl. dr. inż. Aleksander Wrona, repre­zen­tu­jący Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A. Wykład podzie­lony został na dwie czę­ści, z któ­rych pierw­sza doty­czyła zagra­nicz­nych przy­kła­dów opra­co­wa­nia, pro­duk­cji i wyko­rzy­sta­nia bez­za­ło­go­wych pojaz­dów naziem­nych, druga zaś była poświę­cona, zgod­nie z tytu­łem, Perunowi. Szczególnie wiele miej­sca poświę­cono moż­li­wo­ści prak­tycz­nego zasto­so­wa­nia Peruna do róż­nych zadań: patro­lo­wych, roz­po­znaw­czych itd. Nieco miej­sca poświę­cono rów­nież na opi­sa­nie kie­runku prac.
2. „Wyzwania zwią­zane z pro­jek­to­wa­niem bez­za­ło­go­wych plat­form lądo­wych z napę­dem elek­trycz­nym na przy­kła­dzie pro­jektu <PAWO>”. Panel pro­wa­dził Konrad Małek z PIMOT. Wykład ten kon­cen­tro­wał się wokół tytu­ło­wego koło­wego pojazdu bez­za­ło­go­wego PAWO. Projekt został omó­wiony szcze­gó­łowo tak pod kątem tech­nicz­nym, jak i poten­cjal­nego zasto­so­wa­nia, z uwzględ­nie­niem zalet jego łatwego dosto­so­wa­nia do peł­nie­nia róż­nych zadań.
3. „Zaawansowane hybry­dowe układy napę­dowe bez­za­ło­go­wych pojaz­dów lądo­wych” – ten wykład pro­wa­dzony był przez dr. inż. Tomasza Czaplę z Politechniki Śląskiej. Dr. Czapla omó­wił ogólną zasadę dzia­ła­nia, rodzaje i histo­rię napędu hybry­do­wego w zasto­so­wa­niach mili­tar­nych (ale i cywil­nych). Sporo czasu poświę­cił na omó­wie­nie reali­zo­wa­nych lub zre­ali­zo­wa­nych w prze­szło­ści pro­jek­tów, jak Autonomiczna Platforma Gąsienicowa, Wielozadaniowy Pojazd Inżynieryjny z napę­dem Hybrydowym (WIPH) czy Bezzałogowa Platforma Lądowa (BPL800). Omówione zostały pro­blemy odno­to­wane pod­czas testów oraz pro­po­zy­cje ich roz­wią­za­nia.
4. „Kierunki roz­woju robo­tów wspar­cia pie­choty” – wykład pro­wa­dził dr. inż. Marian Łopatka z WAT. Koncentrując się głów­nie na doświad­cze­niach ame­ry­kań­skich, omó­wił on pro­blemy, z jakimi bory­kają się inży­nie­ro­wie pro­jek­tu­jący roboty wspie­ra­jące pie­chotę, zwłasz­cza trans­por­towe: od kwe­stii zwią­za­nych z kie­ro­wa­niem pojaz­dem, poprzez pro­blemy zwią­zane z gaba­ry­tami, aż po samą ich rolę w sys­te­mie, jakim jest pod­od­dział pie­choty.

Druga część sym­po­zjum skła­dała się z trzech paneli:

1. „Autonomiczny pojazd kołowy z modu­łem uzbro­je­nia do zadań roz­po­znaw­czych i bojo­wych”. Panel pro­wa­dził mgr. inż. Damian Jarosz z Zakładów Mechanicznych „Tarnów” S.A. Także tutaj wykład roz­po­czął się od przed­sta­wie­nia kie­run­ków, w jakim podą­żają armie i firmy zagra­niczne, na przy­kła­dzie m.in. ame­ry­kań­skiej rodziny pro­gra­mów RCV czy pro­jektu THeMIS. Dalsza część doty­czyła wspo­mnia­nego już pro­jektu Perun, reali­zo­wa­nego we współ­pracy przez ZM „Tarnów” S.A, STEKOP S.A. oraz WAT: har­mo­no­gramu i zakresu prac, poszcze­gól­nych ele­men­tów skła­do­wych sys­temu Perun, jego poten­cjal­nej roli w SZ RP itd.
2. „Biomimetyczne pojazdy pod­wodne do zadań pod­wod­nego roz­po­zna­nia”. Podczas tego panelu dr. inż. Marcin Morawski, jeden ze współ­au­to­rów wykładu, przed­sta­wił sze­reg pro­jek­tów zwią­za­nych z napę­dem bio­mi­me­tycz­nym (tzn. naśla­du­ją­cym pracę mię­śni żywych stwo­rzeń, w tym wypadku ryb czy fok) oraz ich prak­tycz­nego zasto­so­wa­nia. Wskazać tu można pro­jekt CyberRyba (pro­jekt wła­sny Politechniki Krakowskiej oraz Akademii Marynarki Wojennej), pro­jekt kra­jowy „Autonomiczne pojazdy pod­wodne z cichym napę­dem falo­wym dla roz­po­zna­nia pod­wod­nego” (kr. Śledzik; pojazdy bez­za­ło­gowe ABPP.1 i ABPP.2) oraz pro­jekt mię­dzy­na­ro­dowy SABUVIS (warianty BUV1‑3).
3. „Mechanizmy i sys­temy w auto­no­mi­za­cji pojaz­dów koło­wych na przy­kła­dzie TARVOS CARGO”. Wykład ten pro­wa­dzony był przez mgr. inż. Krystiana Jasińskiego oraz mgr. inż. Jakuba Kuryło z firmy STEKOP S.A. Podzielony był on na czę­ści: I („Mechanizmy w auto­no­mi­za­cji pojaz­dów”) i II („Systemy auto­no­mi­za­cji pod­wo­zia”). Wykład wią­zał się mocno także z pro­jek­tem Perun, bowiem pojazd ów posa­do­wiony jest na pod­wo­ziu Tarvos.

Trzecia część sym­po­zjum miała cha­rak­ter filo­zo­ficzno-praw­ni­czy. Składały się na nią nastę­pu­jące wykłady:

1. „Myślenie, świa­do­mość, wolna wola – dyle­maty roz­woju robo­ty­za­cji i sztucz­nej inte­li­gen­cji”. Panel pro­wa­dził dr. Rafał Kopeć z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Koncentrował się on na ryzyku oraz dyle­ma­tach moral­nych, jakie nie­sie ze sobą samo wpro­wa­dze­nie sztucz­nej inte­li­gen­cji, wraz z omó­wie­niem mniej oraz bar­dziej zna­nych przy­kła­dów z prac nauko­wych, popu­lar­no­nau­ko­wych i science fic­tion.
2. „Zasady prawa huma­ni­tar­nego a uży­cie sys­te­mów auto­no­micz­nych”. Dr. Piotr Łubiński, także z UP w Krakowie, pod­czas tego wykładu oma­wiał zagad­nie­nia zwią­zane z moralną oraz prawną stroną zasto­so­wa­nia auto­no­micz­nych środ­ków bojo­wych. Wskazywał na wąt­pli­wo­ści prawne zwią­zane z odpo­wie­dzial­no­ścią za czyny, zwłasz­cza w razie nie­pra­wi­dło­wego dzia­ła­nia środka bojo­wego zdol­nego do samo­dziel­nego podej­mo­wa­nia decy­zji.
3. „Aspekty prawne wytwa­rza­nia i eks­plo­ata­cji auto­no­micz­nych robo­tów bojo­wych” – pod­czas tego panelu mgr. inż. Michał Siwek z Wojskowej Akademii Technicznej omó­wił uwa­run­ko­wa­nia prawne zasto­so­wa­nia robo­tów bojo­wych do zadań cywil­nych (np. poli­cyj­nych) i mili­tar­nych, odwo­łu­jąc się do ogól­nych praw robo­tyki (zarówno sfor­mu­ło­wa­nych przez Asimova, jak i now­szych), wyma­gań NATO dla robo­tów bojo­wych (np. AQAP 2105, AQAP 2110), dyrek­tywy Parlamentu Europejskiego (prawo cywilne doty­czące robo­tyki) oraz norm obron­nych nało­żo­nych na roboty bojowe. (np. NO-06, NO-06-A101).

Po każ­dym z paneli, jak i pod­czas dwóch przerw mię­dzy sesjami, słu­cha­cze mogli zada­wać pyta­nia czy pro­wa­dzić krótką pole­mikę z auto­rami wykła­dów. Wśród gości licz­nie repre­zen­to­wani byli także przed­sta­wi­ciele służb mun­du­ro­wych, w tym Sił Zbrojnych, Policji czy Straży Granicznej. Na zakoń­cze­nie warto wspo­mnieć, że orga­ni­za­to­rzy sym­po­zjum zapo­wie­dzieli, że w przy­szłym roku zor­ga­ni­zo­wane zosta­nie podobne wyda­rze­nie.