Rumunia w latach 1939–1941
Rumunia jest jednym z najmłodszych państw Europy – powstała w 1878 r., z ziem wydartych Imperium Osmańskiemu. Ówczesne Królestwo Rumunii miało być ojczyzną Wołochów, Mołdawian oraz Siedmiogrodzian. Dla przyśpieszenia procesów zjednoczeniowych stworzono także język rumuński: ujednolicono dialekty, wyeliminowano z nich słowiańskie naleciałości i zastąpiono je neologizmami opartymi na łacinie i jęz. francuskim. Ukoronowaniem procesu była zmiana nazwy narodu: słowo „Rumȃni” zostało zastąpione „Romȃni” – Rzymianie. Oficjalna propaganda państwowa wywodzi pochodzenie narodu od starożytnych Rzymian (choć jego kolebką były raczej tereny dzisiejszej Albanii i Serbii).
Kontakty z krajami romańskimi – szczególnie z Francją i Włochami – utrzymywano bardzo zażyłe. Na tyle, że w czasie I wojny światowej Rumuni zerwali sojusz z Habsburgami i latem 1916 r., gdy trwała bitwa pod Verdun, zaatakowali Austro-Węgry. Ofensywa zakończyła się jednak fiaskiem i jeszcze przed zimą Rumuni musieli ewakuować zachodnią część kraju i skorzystać z militarnej pomocy Rosjan. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej zostali osamotnieni i podpisali separatystyczny pokój z państwami centralnymi. Uratowali swoją suwerenność, ale bardzo wysokim kosztem ekonomicznym i politycznym. Nie był to dla nich koniec wojny światowej: w listopadzie 1918 r. po raz kolejny zmienili strony i zaatakowali Austriaków i Węgrów.
Prowadzenie takiej oportunistycznej „realpolitik” przyniosło Rumunom sukces. Wydarli Rosji Besarabię, Węgrom – Siedmiogród, a Bułgarii – Południową Dobrudżę. Zjednoczyli niemal wszystkie ziemie, na których mieszkali Rumuni i stworzyli „Romȃnia Mȃre”, czyli „Wielką Rumunię”. Oczywiście wzbudzili tym nienawiść sąsiadów, zabierając im nie tylko terytoria, ale i „rumunizując” mieszkających tam Węgrów, Niemców, Bułgarów i Rusinów. W latach 20. i 30. XX w. żadne inne państwo nie było tak zależne od przewagi militarnej nad sąsiadami, jak Rumunia.
Pod koniec lat 30. XX w. Armia Rumuńska liczyła 21 dywizji piechoty, 3 brygady górskie i 3 dywizje kawalerii. Były one podporządkowane 7 korpusom armijnym.
Sojusz polsko-rumuński podpisano w 1921 r., w formie układu politycznego i konwencji militarnej. Zakładał wspólną obronę przeciwko napaści sowieckiej, a dokładnie – dla ustrzeżenia się przed „oddziałami paramilitarnymi bez znaków przynależności państwowej” – przeciwko każdej agresji ze wschodu. Obie strony sojuszu miały skierować na wspólny front co najmniej 17 dywizji piechoty i 2 dywizje kawalerii oraz 20 eskadr lotniczych po 10 samolotów. Na froncie od bagien poleskich po Jassy – ówczesną stolicę Mołdawii – miało operować co najmniej 8 DP i 1 DKaw. Zakładano też, że Rumuni będą mogli objąć dowództwo nad oddziałami polskimi walczącymi na obszarze przygranicznym na południe od Dniestru.
Sąsiedzi uważali, że potencjał armii rumuńskiej jest większy niż w rzeczywistości. Według danych niemieckiego wywiadu z czasów kryzysu sudeckiego w 1938 r. liczebność wojsk rumuńskich wynosiła 186 tys. w czasie pokoju (22 DP, 3 BGór, 3 DKaw) i 1600 tys. po mobilizacji (34 DP, 5 DKaw). O ile liczebność pokojową szacowano właściwie, to liczebność wojenną przeszacowano o jedną trzecią. W czasie wojny wojska rumuńskie miały składać się – według Niemców – ze 195 batalionów, 116 szwadronów, 323 baterii polowych, 43 baterii ciężkich, 16 baterii przeciwlotniczych i 800 samolotów. Liczby te były przesadzone, szczególnie jeśli chodzi o artylerię i lotnictwo. Także Polacy oceniali Armię Rumuńską nieco wyżej, niż na to zasługiwała.
