Wloski smiglowiec EH-101 i holenderski CH-47D Chinook opuszczaja rejon akcji po podjeciu zespolu Extraction Forces oraz „ofiary”. Fot. Mike Schoenmaker

Europejskie Centrum Ewakuacji Personelu z Wrogiego Terytorium – European Personnel Recovery Centre (EPRC) ma motto: by inni mogli żyć! Można powiedzieć, że jest to kwintesencja najważniejszego, co można powiedzieć o EPRC i jego działaniach. Warto jednak wiedzieć nieco więcej na ten temat.

Na przykład na temat Kursu Operacyjnego Ewakuacji Personelu z Powietrza – Air-centric Personnel Recovery Operatives Course (APROC). Jest to ważne przedsięwzięcie prowadzone przez EPRC i jedyne tego typu w Europie. Szkolenie obejmuje personel wojskowy, latający i naziemny, z niemal wszystkich państw tworzących Europejskie Centrum Ewakuacji Personelu z Wrogiego Terytorium. Wiosną bieżącego roku był on po raz pierwszy prowadzony w Holandii. Kurs ten był zorganizowany w oparciu o Dowództwo Śmigłowcowe Królewskich Sił Powietrznych Holandii, z siedzibą w bazie Gilze-Rijen.
Pierwsza faza Kursu Operacyjnego Ewakuacji Personelu z Powietrza obejmuje szkolenie teoretyczne. W drugiej fazie tego kursu prowadzi się zakrojone na szeroką skalę szkolne misje bojowego ratownictwa lotniczego – Combat Search-And-Rescue (CSAR).
Wraz z pojawieniem się w 2011 r. podręcznika ewakuacji personelu z obcego terytorium, Połączone Centrum Wypracowania Doktryn Działań Powietrznych (JAPCC, Joint Air Power Competence Centre) chciało, by dowódcy wojskowi z różnych krajów zrozumieli i docenili znaczenie ewakuacji personelu z obcego terytorium, by mogli koncepcje działań przekuć w umiejętności taktyczne podległych im struktur. Centrum JAPCC to międzynarodowy zespół ekspertów, którzy przygotowują rozwiązania różnych problemów taktycznych dotyczących użycia sił powietrzno-kosmicznych, by zabezpieczyć interesy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO, North Atlantic Treaty Organization) oraz jego państw członkowskich. Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem JAPCC, ostatnie dwie dekady pokazały, że przetrzymywanie personelu czy zakładników przez stronę konfliktu ma poważne konsekwencje polityczne i silnie oddziałuje na opinię publiczną, kwestia ewakuacji personelu z wrogiego terytorium to nie tylko sprawa humanitarna i wpływająca na morale, ale ma też wielkie znaczenie dla powodzenia całości działań w konflikcie zbrojnym.
Znamy wiele przypadków, kiedy sytuacja związana z przetrzymywaniem personelu wojskowego lub zakładników przez określone państwo powodowała wiele poważnych komplikacji politycznych, a nawet powodowała konieczność zmiany sposobu prowadzenia operacji militarnej lub nawet jej przerwania pod naciskiem opinii publicznej. Podpułkownik Bart Holewijn z Europejskiego Centrum Ewakuacji Personelu z Wrogiego Terytorium wyjaśnia: Jednym z przykładów oddziaływania na społeczeństwo przetrzymywania przez wrogie państwo własnego personelu jest schwytanie Francisa Gary Powersa (pilota wysokościowego samolotu rozpoznawczego U-2 zestrzelonego nad Związkiem Radzieckim 1 maja 1960 r.), a także sytuacja, do jakiej doszło po upadku Srebrenicy w Bośni Hercegowinie w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to holenderski batalion sił Organizacji Narodów Zjednoczonych dopuścił do przejęcia przez Serbów bośniackiego personelu będącego pod ochroną ONZ. Ostatni przypadek doprowadził nawet do upadku rządu w Holandii.
Interakcja wydarzeń i opinii publicznej jest dziś, w erze informacyjnej i dobie mediów społecznościowych, znacznie silniejsza niż kiedykolwiek w przeszłości. Dziś wszystko można nagrać i następnie pokazać w telewizji bądź w internecie. Przypadki schwytania personelu przez wroga dziś są natychmiast zauważane i szeroko komentowane. Dlatego pojawiło się wiele inicjatyw związanych z ewakuacją personelu z wrogiego terytorium, zarówno międzynarodowych, jak narodowych w poszczególnych państwach. Podręcznik z 2011 r. doprowadził do ustanowienia Europejskiego Centrum Ewakuacji Personelu z Wrogiego Terytorium.

Centrum EPRC

Europejskie Centrum Ewakuacji Personelu z Wrogiego Terytorium zostało zorganizowane w Poggio Renatico we Włoszech 8 lipca 2015 r. Celem centrum jest poprawienie możliwości w zakresie ewakuacji personelu z wrogiego terytorium. Oficjalnie jego misja to: zwiększenie zdolności i efektywności czterech faz ewakuacji personelu z wrogiego terytorium (planowania, przygotowania, wykonania i dostosowania się do zmieniających się warunków) poprzez opracowanie zharmonizowanej koncepcji, doktryny i standardów, które będą jasno komunikowane państwom partnerskim oraz międzynarodowym organizacjom zaangażowanym w ten proces, a także zapewnienie pomocy przy wsparciu szkolenia i edukowania, prowadzenia ćwiczeń oraz, jeśli istnieje taka potrzeba, działań.