Modele AW139, AW169 i AW189 (na zdjęciu) tworzą rodzinę śmigłowców Leonardo (AWFamily) o zbliżonej konstrukcji i takim samym wyposażeniu kokpitu, różniących się wielkością, pojemnością i udźwigiem.
Leonardo jest jedną z wiodących w świecie firm lotniczo-kosmicznych, zbrojeniowych i elektronicznych. Działa na skalę globalną – ma zakłady produkcyjne we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Polsce oraz spółki zależne i joint venture w kilkunastu innych krajach (zarządzane przez holding Leonardo International SpA). Jej produkty i usługi wykorzystywane są przez klientów wojskowych, instytucjonalnych, korporacyjnych i prywatnych w około 150 krajach na całym świecie. Asortyment produktów i usług obejmuje: śmigłowce, zmiennowirnikowce, samoloty, części i podzespoły konstrukcji samolotów dla innych producentów, bezzałogowe statki powietrzne (BSP), urządzenia i systemy elektroniczne i kosmiczne oraz systemy i rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa.
Myśliwiec z napędem odrzutowym Aerfer Sagittario 2 był pierwszym samolotem
włoskiej konstrukcji, który przekroczył prędkość dźwięku w locie nurkowym.
Działalność produkcyjna koncernu obejmuje cztery sektory (obszary biznesowe): śmigłowce (Helicopters), samoloty (Aeronautics), elektronikę obronną i bezpieczeństwo (Defence Electronics & Security) oraz kosmos (Space). W sektorze Helicopters funkcjonuje wydział Helicopters Division. Sektor Aeronautics obejmuje wydziały Aircraft Division i Aerostructures Division oraz spółkę joint venture ATR (po 50% udziałów Leonardo i Airbus). W sektorze Defence Electronics & Security działają wydziały Electronics Division i Cyber Security Division, spółki zależne Leonardo DRS (dawna DRS Technologies, Inc.; w 100% własność Leonardo), Vitrociset (100%) i Elettronica (31,33%) oraz spółka joint venture MBDA (po 37,5% Airbus i BAE Systems, 25% Leonardo). Sektor Space obejmuje natomiast dwie spółki joint venture Telespazio (67% Leonardo, 33% Thales) i Thales Alenia Space (67% Thales, 33% Leonardo) oraz firmę Avio (25,88%).
Leonardo ma też udziały w wielu innych spółkach i przedsięwzięciach na całym świecie, m.in. w europejskich konsorcjach Eurofighter Jagdflugzeug GmbH (21%) i NHIndustries (32%).
Leonardo SpA (Società per azioni) jest publiczną spółką akcyjną, przy czym 30,2% akcji posiada włoskie Ministerstwo Gospodarki i Finansów (Ministero dell’Economia e delle Finanze), 51,2% inwestorzy instytucjonalni, a 17,2% inwestorzy indywidualni (pozostałe 1,4% to akcje własne i inwestorzy niezidentyfikowani). Akcje firmy notowane są na giełdzie papierów wartościowych w Mediolanie. Przewodniczącym 12-osobowej rady dyrektorów (zarządu) jest Giovanni De Gennaro, a dyrektorem generalnym Alessandro Profumo. Siedziba zarządu znajduje się w Rzymie. 31 grudnia 2018 r. firma zatrudniała 46 462 pracowników (w tym około 10,7 tys. inżynierów), z czego 29 244 we Włoszech, 6986 w Wielkiej Brytanii, 6520 w Stanach Zjednoczonych, 2622 w Polsce i 1090 w pozostałych krajach. Zatrudnienie w poszczególnych sektorach wyglądało następująco: Helicopters – 11 596 osób, Aeronautics – 10 659, Defence Electronics & Security – 22 860, inne – 1347.
W 2018 r. Leonardo osiągnęła skonsolidowany przychód (bez spółek joint venture) w wysokości 12,240 mld euro (wzrost o 4,3% w porównaniu z 2017 r.), zysk operacyjny brutto (EBITDA) 1,534 mld euro (spadek o 4,2%) i zysk netto 510 mln euro (wzrost o 82,8%). Przychód sektora Helicopters wyniósł 3,810 mld euro (+10,8%), Aeronautics – 2,896 mld (–6,4%), Defence Electronics & Security – 5,953 mld (+7,3%), a z innej działalności – 340 mln (+0,6%). Rozliczenia międzysektorowe zmniejszyły przychód o 759 mln euro. Ze sprzedaży we Włoszech pochodziło 14,8% przychodu, w Wielkiej Brytanii – 11%, w pozostałej części Europy – 25,2%, w Ameryce Północnej – 27,9%, a w pozostałych częściach świata – 21,1%.
W 2018 r. firma zebrała zamówienia o łącznej wartości 15,124 mld euro (wzrost o 30,4%), w tym sektor Helicopters – 6,208 mld (+96,9%), Aeronautics – 2,569 mld (–1,8%), Defence Electronics & Security – 6,823 mld (+11%), inne – 102 mln (–52,8%). Wycofane zamówienia miały wartość 578 mln euro. Całkowita wartość portfela zamówień sięgnęła kwoty 36,118 mld euro (wzrost o 7,8%).
Na badania i rozwój firma przeznaczyła 1,440 mld euro (11,8% przychodu), z czego 333 mln w sektorze Helicopters, 302 mln w sektorze Aeronautics, 803 mln w sektorze Defence Electronics & Security i 2 mln w innych obszarach. Pod tym względem dało jej to trzecią pozycję w Europie i czwartą w świecie wśród firm działających w podobnej branży. W pracach badawczo-rozwojowych uczestniczy około 9000 osób.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej państwowy holding Istituto per la Ricostruzione Industriale (IRI) dostał zadanie odbudowy i restrukturyzacji włoskiego przemysłu. Wiele fabryk i zakładów było bowiem zniszczonych wskutek działań wojennych, a inne – po zakończeniu produkcji na potrzeby wojska – poszukiwały nowych możliwości utrzymania się na rynku. Większość wymagała dofinansowania i wsparcia w procesie reorganizacji. W tym celu 18 marca 1948 r. IRI utworzyła spółkę zależną Società Finanziaria Meccanica (Finmeccanica), grupującą przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego i stoczniowego: Ansaldo, Alfa Romeo, Odero Terni Orlando (OTO), San Giorgio, Cantieri Navali dell’Adriatico i Filotecnica Salmoiraghi.
W 1950 r. Finmeccanica odkupiła od koncernu Breda niewielką. ale mającą długie tradycje wytwórnię samolotów Industrie Meccaniche e Aeronautiche Meridionali (IMAM) w Pomigliano d’Arco koło Neapolu. Dwa lata później w tym samym miejscu utworzono firmę Officine di Costruzioni Aeronautiche e Ferroviarie, bardziej znaną pod skróconą nazwą Aerfer. Następnie 26 lipca 1955 r. Aerfer i IMAM zostały połączone w jedną firmę Industrie Meccaniche Meridionali Aeronautiche e Ferrotranviarie, z zachowaniem nazwy Aerfer. 19 maja 1956 r. oblatano prototyp odrzutowego myśliwca Sagittario 2, zaprojektowanego przez inż. Sergio Stefanuttiego na bazie wcześniejszego prototypu Sagittario 1 (Turbofreccia). Sagittario 2 był pierwszym samolotem włoskiej konstrukcji, który przekroczył prędkość dźwięku. 4 grudnia 1956 r. pilot wojskowy ppłk Giovanni Franchini osiągnął w locie nurkowym prędkość Ma=1,1. Sagittario 2 i kolejny myśliwiec Ariete nie wyszły poza fazę prototypów, a projekt myśliwca Leone nie został zrealizowany. Głównym obszarem działalności Aerfer stały się przeglądy okresowe, naprawy i remonty samolotów. W 1965 r. nawiązano współpracę z amerykańską firmą Douglas i podjęto wytwarzanie sekcji kadłubów samolotów pasażerskich DC-9. Później na zlecenie McDonnell Douglasa produkowano części i podzespoły konstrukcji samolotów DC-10 i MD-80.
W wyniku przekształceń własnościowych w latach 50. w ramach holdingu Finmeccanica powstały firmy Nuova San Giorgio (precyzyjne urządzenia optyczne i pomiarowe, a potem systemy numeryczne) i OTO Melara (sprzęt artyleryjski dla marynarki wojennej i wojsk lądowych, a potem także pojazdy wojskowe). W 1959 r. branża stoczniowa została wyłączona z Finmeccanici i przekazana nowo utworzonemu holdingowi Società Finanziaria Cantieri Navali (Fincantieri). Od tej pory Finmeccanica skupiła się na rozwoju najbardziej perspektywicznych branż: motoryzacyjnej, elektromechanicznej i energetycznej. Działające w raczkującej wówczas branży elektronicznej firmy Microlambda i Sindel zostały połączone w 1960 r. pod nazwą Selenia. Na licencji amerykańskiego Raytheona Selenia produkowała stacje radiolokacyjne dla systemu obrony przeciwlotniczej MIM-23 Hawk, ale wkrótce asortyment produkcji poszerzono m.in. o urządzenia telekomunikacyjne, cywilne radary kontroli ruchu lotniczego i satelity. Od 1966 r. Selenia była jednym z wykonawców systemu obrony powietrznej NATO – NADGE (NATO Air Defence Ground Environment).
Pod koniec lat 60. Finmeccanica i koncern FIAT postanowiły połączyć swoje sektory lotnicze w jedną dużą firmę, zdolną do konkurowania na światowych rynkach. W ten sposób, poprzez połączenie firm Aerfer i FIAT Aviazione (producenta m.in. samolotów szturmowych i rozpoznawczych G.91), 12 listopada 1969 r. powstała spółka Società Aerospaziale Italiana per azioni, bardziej znana jako Aeritalia. Wkrótce włączono do niej firmy Salmoiraghi (producenta awioniki) i FIAT Spazio. Pierwszym samolotem zbudowanym pod marką Aeritalia (aczkolwiek zaprojektowanym jeszcze przez FIAT-a) był lekki, dwusilnikowy, samolot transportowy z napędem turbośmigłowym G.222.
Jego prototyp oblatano 18 lipca 1970 r. Samolot okazał się bardzo udany – był lub wciąż jest używany we Włoszech, Afganistanie, Argentynie, Libii, Nigerii, Somalii, Tajlandii, Tunezji, Wenezueli, Stanach Zjednoczonych (jako C-27A) i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
W marcu 1969 r. RFN, Wielka Brytania i Włochy utworzyły konsorcjum Panavia Aircraft GmbH w celu budowy wielozadaniowego samolotu bojowego MRCA (Multi-Role Combat Aircraft) Tornado. Aeritalia objęła 15% udziałów. Pierwszy włoski prototyp Tornado (X-586), zbudowany w Caselle koło Turynu, został oblatany 5 grudnia 1975 r. Na potrzeby włoskich sił powietrznych Aeritalia wyprodukowała 100 egzemplarzy Tornado IDS/ECR/Recce. Udział w konsorcjum Panavia dał włoskiej firmie cenne doświadczenie i pozwolił zdobyć know-how, które wykorzystano w kolejnych przedsięwzięciach.
W 1968 r. Finmeccanica sprzedała firmy kolejowe państwowemu funduszowi Ente Partecipazioni e Finanziamento Industrie Manifatturiere (EFIM), a w 1970 r. firmy Selenia i Elsag (Elettronica San Giorgio) państwowej spółce telekomunikacyjnej Società Torinese per l’Esercizio Telefonico (STET). Następnie w 1973 r. EFIM kupił również firmę zbrojeniową OTO Melara. W ten sposób Finmeccanica zachowała udziały już tylko w trzech dużych firmach: motoryzacyjnej Alfa Romeo, elektromechanicznej i energetycznej Ansaldo oraz lotniczo-kosmicznej Aeritalia. We wrześniu 1976 r. Finmeccanica kupiła udziały FIAT-a w Aeritalii i została jej jedynym właścicielem. W sierpniu 1978 r. podpisano umowę z Boeingiem dotyczącą produkcji podzespołów (m.in. sterów wysokości i kierunku, lotek i klap) samolotów pasażerskich Model 767.
Pełna wersja artykułu
