Šumadija – serbski Homar. Samobieżna wyrzutnia wieloprowadnicowego polowego systemu rakietowego Šumadija z założonymi na lawecie dwoma modułami z pociskami z korygowaną trajektorią lotu Jerina-1 kal. 400 mm gotowymi do odpalenia. Nośnikiem wyrzutni jest czteroosiowe (8×8) podwozie Kamaz-6560 ze specjalnie skonstruowaną opancerzoną kabiną.
Należy wspomnieć, że po rozpadzie wielkiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii i rozwiązaniu Federalnej Republiki Jugosławii, Serbii udało się zachować wiele z dotychczasowego potencjału przemysłowego, także w sferze obronności (aczkolwiek wiele zdolności bezpowrotnie utracono, albo ich liderzy znaleźli się na terenie państw powstałych na gruzach innych republik związkowych), a nawet zainicjować nowe możliwości.
Wśród nowo powstałych zakładów, które rozwijają prace w innowacyjnych i wcześniej nieobecnych w jugosłowiańskim przemyśle sferach, szczególnie podkreślić należy osiągnięcia przedsiębiorstwa rozwojowo-produkcyjnego EDePro (Engine Development & Production) z Belgradu, którego profil stopniowo ewoluował i oprócz niewielkich silników turboodrzutowych, od których zaczynał, dziś jest silnym podmiotem zajmującym się rozwojem i produkcją wielu typów silników rakietowych na stały materiał pędny, wykorzystujących paliwa kompozytowe. Firma EDePro jest aktywna także na rynku międzynarodowym, ale w przypadku projektów związanych z dostawą bardziej złożonych systemów, często łączy swoje wysiłki z centralą Jugoimport SDPR J.P., która na przestrzeni lat swej działalności uzyskała duże doświadczenia w sferze eksportu i ma rządowe pełnomocnictwa. Prace EDePro w sferze niekierowanej i kierowanej amunicji umożliwiają firmie Jugoimport oferowanie na światowych rynkach niezwykle ciekawych systemów uzbrojenia. Trzeba podkreślić, że serbska centrala jest aktywna w szerokim spektrum rodzajów uzbrojenia i sprzętu wojskowego, na obrót którymi zezwalają międzynarodowe porozumienia i traktaty. Systemy uzbrojenia będące w ofercie Jugoimportu nie zawsze reprezentują najwyższy światowy poziom w swych kategoriach, ale często są konstrukcjami unikatowymi i co jest niezwykle istotne z punktu widzenia licznych kontrahentów spośród państw tzw. trzeciego świata, są znacząco tańsze i łatwiej dostępne z przyczyn politycznych od produktów światowych potentatów.
Kolejną cechą charakterystyczną dla działalności Jugoimportu jest powrót do projektów, które rozpoczęto jeszcze w czasach SFRJ (a także w niespokojnych czasach przełomu stuleci) i wydawało się, że przeszły one do historii. Alternatywnie do nowych rozwiązań i projektów z wykorzystaniem istniejących konstrukcji oraz ulepszania i modernizacji istniejącego sprzętu, w tym także wyprodukowanego w Jugosławii, mającego za sobą wieloletnią służbę w Siłach Zbrojnych Republiki Serbskiej, a obecnie wycofanego i oferowanego do sprzedaży zagranicznym kontrahentom. Wyjątkiem nie są projekty łączące elementy wszystkich tych kierunków.
Jednym z najnowszych przykładów kombinacji istniejących systemów uzbrojenia i zupełnie nowych rozwiązań jest, orientowany w zasadzie wyłącznie na odbiorców eksportowych, projekt samobieżnego wieloprowadnicowego modułowego polowego systemu rakietowego Šumadija (region w centralnej Serbii o dużym zalesieniu, šuma – las). Pierwsze bardziej konkretne informacje o nim przedostały się do opinii publicznej w lutym 2017 r., kiedy Jugoimport SDPR J.P. i EDePro wspólnie zaprezentowały pod tą nazwą podczas wystawy IDEX-2017 w Abu Zabi nowy pocisk rakietowy kal. 400 mm o dużym zasięgu, wyposażony w układ korekcji trajektorii. Autorzy projektu i konstruktorzy systemu faktycznie pracowali nad kompleksowym rozwiązaniem i w czerwcu 2017 r. podczas belgradzkiej wystawy Partner (patrz WiT 8/2017) zaprezentowali pierwszy prototyp wyrzutni polowego systemu rakietowego Šumadija (nazwa w tym przypadku dotyczy nie rakiety, ale całego systemu), z której można odpalać co najmniej dwa typy amunicji rakietowej, którym – z racji, że należą do różnych kategorii – przydzielono własne nazwy. Pierwszym z nich jest, wspomniany już, pocisk kal. 400 mm z korekcją trajektorii, obecnie noszący nazwę Jerina-1 (Jerina – Irena Kantakuzena, żona XV-wiecznego władcy serbskiego Jerzego I Brankovicia), mający zasięg do 285 km. Drugim zaś niekierowana rakieta Jerina-2 kal. 267 mm o zasięgu 70 km (w perspektywie nawet 95).
Oznaczenia Jerina w powiązaniu z tym systemem są zupełną nowością, użyto ich po raz pierwszy podczas wystawy Partner-2017. Pocisk kal. 400 mm z korekcją trajektorii lotu Jerina-1 był dotąd znany jako Šumadija. Rakieta niekierowana dalekiego zasięgu Jerina-2 była aż do początku 2017 r. oferowana tylko jako amunicja do polowego systemu rakietowego kal. 267 mm. Nowe podejście bez wątpienia wynika z zamiaru zaoferowania potencjalnym kontrahentom bardziej uniwersalnego rozwiązania. W przypadku rakiety Jerina-2 jest to także związane z dążeniem do wykorzystania niemałych środków zainwestowanych w ten projekt w minionych latach. Oczywiście, autorzy projektu nie rezygnują z ewentualnych alternatywnych rozwiązań wykorzystania obydwu rakiet poza projektem Šumadija.
W zależności od potrzeb operacyjnych i bieżącej sytuacji na polu walki, na wyrzutni systemu Šumadija mogą być montowane dwa lub cztery moduły z pociskami kal. 400 mm. Moduły są kompletowane już w zakładzie produkcyjnym i służą do długotrwałego przechowywania, transportu i odpalania rakiet. Każdy moduł mieści dwa pociski kal. 400 mm, które umieszczone są w hermetycznych pojemnikach-prowadnicach wykonanych z kompozytów niemetalowych. Sama konstrukcja modułu jest wykonana ze stali. Na lawecie wyrzutni umieszcza się dwa moduły obok siebie w jednym rzędzie (łącznie cztery pociski Jerina-1) lub cztery w dwóch rzędach nad sobą (osiem pocisków Jerina-1). Z wyrzutni Šumadija można odpalać także rakiety niekierowane Jerina-2. W ich przypadku na lawecie umieszcza się dwa moduły transportowo-startowe rakiet, mieszczące ich łącznie 12 (każdy po sześć).
Pełna wersja artykułu
Pełna wersja artykułu
